به گزارش روزپلاس؛ سید علی صمدی که تحقیقات و طرحهای پژوهشی مختلفی در زمینه اختلالات طیف اتیسم انجام داده، با اشاره به همکاری خود با دپارتمان تحقیقات دانشگاه آلستر ایرلند شمالی در زمینه ناتوانی اختلالات رشدی و هوشی، گفت: از سال ۲۰۰۸ با بررسی میزان شیوع اختلال اتیسم در ایران فعالیتهای تحقیقاتی خود را در این زمینه متمرکز کردم که بر اساس نتایج آن زمان، میزان شیوع اتیسم در ایران ۶.۲ در ۱۰ هزار تعیین شد؛ درحالیکه این آمار در دنیا ۱ در ۱۰۰ و بیشترین آمار اتیسم نیز مربوط به کشورهای انگلیس، سوئد و آمریکا بود.
استانداردسازی آزمونهای غربال اتیسم در ایران
این متخصص که با سازمان بهزیستی برای غربال و کمک به تشخیص و مداخله اتیسم در کشور نیز همکاری دارد، با بیان اینکه طی سالها تحقیق و پژوهش، آمار شیوع اتیسم در ایران اصلاح شد، افزود: در همین راستا همکاری با سازمان بهزیستی با هدف شناسایی افراد دارای این اختلال و برگزاری دورههای آموزشی مرتبط با اتیسم برای کارشناسان آغاز و همچنین آزمونهای غربالگری "HIVA (هیوا) " ساخته و آزمون تشخیصی "گارس ۲" برای ایران استانداردسازی شد.
او با بیان اینکه برای آزمون HIVA، حدود ۱۰ آیتم غربالگری گزینش شده، افزود: این علائم شایعترین نشانههای اختلالات طیف اتیسم در ایران هستند و بر اساس نقطه برش این آزمون، افراد دارای امتیاز ۳ و بیشتر، احتمال دریافت تشخیص اتیسم دارند و باید برای تشخیص ارجاع داده شوند. همچنین با استفاده از آزمون "گارس ۲" طی سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ بر روی جمعیتی ۸۰۰ نفره استاندارد شده و بر اساس آمار آن سال، شیوع اتیسم بهیکباره با در نظرگیری این آزمون استانداردشده از عدد گزارششده قبلی به بیش از عدد ۵۰ در ۱۰ هزار رسید.
صمدی بابیان اینکه سومین مرحله غربالگری و بررسی میزان شیوع اتیسم در ایران در مرحله سوم با استفاده از مقیاس غربال ایرانی (هیوا) و آزمون استاندارد شده گارس ۲، در پنج استان کشور بهصورت پایلوت انجام شد، افزود: این مرحله از غربالگری در یکی از شهرهای استانهای خراسان رضوی (طرقبه)، همدان (شهر همدان)، قم، خوزستان (ماهشهر) و کرمان (شهر کرمان) با شرکت بیش از ۲۵ هزار کودک ۲ تا ۵ ساله انجام و شرکتکنندگان توسط آزمون هیوا و گارس ۲ غربال شدند. در نهایت نتایج این غربالگری، آمار شیوع اتیسم در ایران را حدود ۷۷ در ۱۰ هزار نشان داد.
طرحی ملی برای تشخیص و غربال اتیسم
این استاد دانشگاه آلستر ایرلند شمالی با اشاره به طرح ملی سازمان بهزیستی برای تشخیص و غربال اتیسم در جامعه، عنوان کرد: بر اساس این طرح از فروردین امسال کار آموزش کارشناسان کلیه مراکز بهزیستی سراسر کشور برای یادگیری مراحل غربالگری شامل تشخیص، غربال و مداخله آغاز شده و با اتمام این دوره آموزشی بهزودی طی برگزاری همایشی "نظام ثبتنام آنلاین و غربالگری اتیسم" رسما آغاز بکار میکند. با اجرای این طرح اطلاعات تمامی مراجعین بهصورت آنلاین ثبت شده و برای تشخیص و مداخله به مراکز تخصصی ارجاع داده میشود. بنابراین با آغاز به کار نظام ثبت آنلاین، میزان شیوع و آمار اتیسم برای مداخله صحیح و بهنگام، قابلاطمینانتر و استاندارد میشود. البته طی اجرای این طرح آمار شیوع اتیسم در ایران ۰.۸ درصد تخمین زده شده که با اندک اغماضی به آمار یک درصد ارائهشده دنیا نزدیک است.
اهمیت آگاهی متخصصان نسبت به شناسایی بهنگام اختلالات طیف اتیسم
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از این گفتوگو بر اهمیت آگاهسازی عمومی و ارتقای سطح آگاهی متخصصان و پزشکان در رابطه با شناسایی بهنگام اختلالات طیف اتیسم تاکید و تصریح کرد: پزشکان عمومی و متخصصان کودکان همواره در خط اول آگاهسازی و آموزش برای تشخیص اتیسم قرار دارند؛ چراکه والدین در اولین مرحله برای تشخیص هر نوع بیماری به آنان مراجعه میکنند. بنابراین آموزش این گروه پزشکی برای آگاهی از علائم اصلی اتیسم ضرورتی است که متاسفانه هنوز مورد توجه قرار نگرفته و همین امر یکی از دلایل تشخیص و شناسایی دیرهنگام کودکان دارای اتیسم و بنابراین فیکس شدن علائم و سخت شدن امر مداخله برای بهبود وضعیت افراد است.
صمدی تاکید کرد: بنابراین متخصصان باید نسبت به این علائم آگاه بوده و کودکان دارای علائم مشکوک را برای تشخیص ارجاع دهند، ولی متاسفانه بلندگویی برای اطلاعرسانی در اختیار ما نیست. با اینحال ما توانستیم با آموزش کارشناسان بهزیستی قدمی مؤثر در جهت تشخیص بهنگام اتیسم برداریم.
علائم پرچم قرمز شناسایی اتیسم
صمدی در بخش دیگر صحبتهایش با اشاره به برخی از علائم پرچم قرمز شناسایی اتیسم، عنوان کرد: این اختلال از ابتدای رشد، علائمی را نشان میدهد، اما امروزه، از حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی میتوان علائم را تشخیص داد که البته اگر خیلی شدید باشد در زیر یکسالگی هم قابلتشخیص است.
او با اشاره به برخی از علائم عمومی اتیسم، گفت: فقدان ارتباط چشمی در زمان برقراری ارتباط، تکان دادن دست در زمان هیجان و یا حرکتهای عجیب انگشت، علائم ناشی از اضطراب و ترس بدون دلیل موجه، عدم واکنش نسبت به صدا کردن نام خود، بو کردن اشیا و آدمها، تاخیر در گفتار و یا وجود گفتار نامناسب و ایجاد آواهای ناآشنا برای تحریک خود و وجود برخی مشکلات حسی مانند روی پنجه پا راه رفتن و تکان دادن خود در زمان نشستن و ایستادن برخی از علائم ۱۰ گانه عمومی تشخیص اتیسم است که با استفاده از آزمون "هیوا" در صورتیکه کودکی سه علامت از این ۱۰ نشانه را داشته باشد باید برای تشخیص به متخصص مراجعه کند. منظور متخصصی است که علائم را میداند و با کاربرد آزمونهای تشخیصی آشناست و مدرک و گواهی استفاده از این آزمونها را دارد.
صمدی با بیان اینکه متاسفانه وجود برخی از کلیشههای جنسیتی عاملی است برای مراجعه دیرهنگام والدین به متخصص، افزود: مثلا معمولا والدین از دختران انتظار دارند بهاصطلاح خانم و موقر باشند و ساکت و آرام بودن و عدم تمایل به برقراری ارتباط را ممکن است امری طبیعی بدانند، ولی این مسئله درباره یک دختربچه ۲ ساله به هیچ عنوان طبیعی نبوده و میتواند از علائم اتیسم باشد. یا جنبوجوشها و تحرک بیش از اندازه یک پسربچه دوساله را به پسر بودن و طبیعی بودن این رفتار در جامعه ما برای این جنسیت برگردانند و توجهی به آن نکنند.
او، اتیسم را «واژهای مد روز» عنوان کرد و گفت: این مسئله هم جنبه مثبت دارد و هم منفی، مثبت به این دلیل که تنور داغ شده و اقداماتی همچون راهاندازی مراکز آموزشی و تشخیصی اتیسم محقق شده و منفی به دلیل بروز برخی سوءاستفادهها از این بازار داغ در جامعه است.
جزییات نظام جامع تشخیص و غربالگری اتیسم
صمدی با بیان اینکه بهزیستی ۶ سال گذشته طرح ملی اتیسم یا "نظام غربال و شناسایی اختلالات طیف اتیسم" را در سکوت خبری اجرا کرد، افزود: اجرای این طرح نتایج مثبتی به دنبال داشته که مهمترین آن ایجاد "نظام جامع تشخیص و غربالگری اتیسم" در جامعه است.
او با اشاره به جزییات این طرح ادامه داد: اگرچه عنوان طرح غربال و شناسایی اختلالات طیف اتیسم است، ولی تنها به شناسایی نپرداخته بلکه مداخلات موردنیاز در دو بخش مداخلات کلینیک و مداخلات والدمحور، آموزش دادهشده و اجرا میشود.
آموزش کارشناسان بهزیستی برای شناسایی و مداخله اتیسم
این پژوهشگر، آموزش کارشناسان بهزیستی را در قالب دو نوع آموزش شناسایی و مداخلهای طی یک دوره آموزشی ۱۴۰ ساعته در این نظام جامع عنوان کرد و گفت: با اجرای این طرح علاوه بر شناسایی بهنگام کودکان دارای اتیسم و آموزش کارشناسان و خانوادهها، در نهایت یک "دیتا بیس" اولیه اتیسم در ایران تهیه شده و بر اساس آن مباحث تحقیقاتی، شناسایی و مداخلهای با دقت بالاتری انجام میشود.
ضرورت اطلاعرسانی و آگاهسازی عمومی برای مراجعه بهنگام خانوادهها
وی با اشاره به اهمیت اطلاعرسانی و آگاهسازی عمومی برای مراجعه بهنگام خانوادهها برای تشخیص و مداخله، عنوان کرد: در طرح اولیه غربالگری که برای ۵ شهر انجام شد، بیش از ۱۸۰۰ نفر تشخیص اولیه داده شدند، ولی متاسفانه با وجود رایگان بودن تمام مراحل، تنها ۱۱۰ نفر برای تشخیص نهایی و مداخله مراجعه کردند؛ چراکه اغلب علائم اتیسم در مراحل اولیه برای والدین قابل اغماض است و همانطور که اشاره شد، به دلایل مختلف از جمله باورهای فرهنگی در مورد دختران و پسران مورد چشمپوشی قرار میگیرد و به اصطلاح والدین نمیخواهند اسمی روی فرزندشان بگذارند. از طرف دیگر در جامعه نیز دریافت چنین تشخیص نهایی باعث میشود که والدین و فرد دریافتکننده تشخیص بهگونهای دیگر نگاه شوند و وجود این اختلال را به عواملی مانند انجام رفتارهای نامناسب و یا اعمال نادرست آنها بدانند که نیازمند به آگاهسازی اجتماعی و درک واکنش والدین دراینارتباط را ضروری میسازد.
میزان بروز اتیسم در پسران ۴ برابر دختران
این پژوهشگر اختلالات رشدی و هوشی، میزان بروز اتیسم در پسران را ۴ برابر دختران عنوان کرد و گفت: اتیسم در مراحل اولیه قابلتحمل است، ولی در صورت عدم مراجعه برای تشخیص سطح و نوع، اتیسم تشدید شده و مداخلههای بیشتر و تخصصیتر را ضروری میکند، در نهایت رفتار ناهنجار و غیرقابلکنترل میشود.
واکنش متفاوت والدین کشورهای مختلف نسبت به علائم اتیسم
او با اشاره به پژوهشهای جانبی این طرح، تصریح کرد: در بخشی از این طرح نوع عکسالعمل و واکنش مادران ایرانی با مادران هندی، انگلیسی و ژاپنی مقایسه و مشخص شد که والدین در فرهنگهای مختلف نسبت به علائم خاصی، نگراناند. بهعنوان نمونه مادران ژاپنی نسبت به تعامل با دیگران و علائم رفتاری، مادران انگلیسی نسبت به تأخیر در رسیدن به توانمندیهای ذکرشده در مقیاسهای رشدی و مادران ایرانی نسبت به مشکلات گفتاری و دیر صحبت کردن کودک نگران میشود. این در حالی است که در اتیسم توانایی بیان، از محتوای گفتار و کاربرد آن برای برقراری ارتباط، اهمیت کمتری دارد که متاسفانه مورد توجه والدین ایرانی قرار نمیگیرد و اغلب مادران از مشکلات گفتاری کودک که میتواند نشانهای از اتیسم باشد، آگاه نیستند. بهعبارت دیگر برای والد ایرانی محتوای صحبت مهم نیست و تنها با باز شدن زبان کودک نگرانیشان برطرف میشود.
برخی از نشانههای گفتاری فرد دارای اتیسم
وی با اشاره به برخی از نشانههای گفتاری فرد دارای اتیسم، تصریح کرد: این افراد زبان بدن فرد مقابل را درک نمیکنند. البته گروهی از افراد دارای اتیسم به مرحله گفتار نرسیده و در سطح غیرکلامی باقی میمانند. به همین دلیل تاخیر در گفتار از سال ۲۰۱۳ از علائم تشخیصی اتیسم حذف شد؛ چراکه افراد دارای اتیسم سطح یک که پیش از این به افراد دارای آسپرگر شناخته میشدند، به خاطر توانمندی گفتاری تشخیص داده نمیشدند و حالا با تغییرات ایجادشده این گروه بهتر تشخیص داده میشوند؛ چراکه این افراد در زمان مناسب به گفتار میرسند و تنها در شیوههای برقراری ارتباط با دیگران تفاوت دارند.
سطوح مختلف اتیسم
او با اشاره به سطوح مختلف اتیسم، عنوان کرد: تا پیش از ۲۰۱۳ اتیسم زیرشاخه اختلالات گسترده رشد و شامل ۵ اختلال "آسپرگر، پی دی دی نامشخص یا PDD-NOS، سندرم غیرمنسجم دوره کودکی CDD، سندرم Rett و Autistic Disorder بود. پس از ۲۰۱۳ با کشف مشترکات این افراد از جمله نقص در ارتباطات اجتماعی و ویژگیهای رفتاری متفاوت، این اختلال در نهایت با عنوان "اختلالات طیف اتیسم" نامگذاری شد. یعنی دو اختلال CDD و Rett حذف شدند و سه اختلال باقیمانده در هم ادغام شدند و نام اختلالات طیف اتیسم بر آنها گذاشته شد.
او با بیان اینکه اختلالات اتیسم دارای سه سطح مختلف است، تصریح کرد: از سطح یک تا ۳ به ترتیب علائم و اختلالات بیشتر شده و فرد دارای اختلال به همان نسبت نیازمند حمایت و مداخلات بیشتر است. بهعنوان نمونه در سطح یک فرد دارای عملکردهای سطح بالا است، اغلب مشکل بیان و گفتار ندارد و صحبت میکند ولی بهدرستی متوجه منظور و زبان بدن دیگران نمیشود. در این سطح فرد تنها نیازمند نظارتهای دورهای بوده ولی ممکن است در آینده دچار اختلالات دوقطبی و یا افسردگی شود. در اتیسم سطح ۲ علائم شدیدتر و حمایتها بیشتر شده و در سطح ۳ بهعنوان شدیدترین نوع اتیسم علائم به گونهای است که توسط افراد عادی نیز وجود تفاوت محسوس و مشهود است.
او با تأکید بر اینکه متخصصین باید بتوانند علاوه بر تشخیص اتیسم، سطح آن را نیز مشخص کنند، گفت: برای این منظور، آزمونهای مختلفی طراحیشده که از طریق آن وضعیت، شرایط و سطح اتیسم افراد بهصورت عملی مشخصشده و با تعیین سطح و درصد اتیسم، نوع و میزان مداخله درمانی نیز مشخص میشود.
اتیسم هیچگاه بهصورت کامل درمان نمیشود
صمدی با تاکید بر اینکه اتیسم هیچگاه بهصورت کامل درمان نمیشود، افزود: بر اساس دانش و اطلاعات امروز ما اتیسم نوعی تفاوت در ساختار مغز و سیستم اعصاب است که هیچ زمانی بهصورت کامل درمان نمیشود، بلکه مداخلات متخصصان به توانبخشی، یافتن روشهای نوین برقراری ارتباط، رشد و شکوفایی سایر توانمندیها و در نهایت ارتقای کیفیت زندگی فرد کمک میکند.
جزییات و تأثیر مداخلات مرکز و والد محور در راستای بهبود وضعیت مبتلایان اتیسم
او با بیان اینکه آموزشهای "نظام غربال و شناسایی اختلالات طیف اتیسم" در قالب یک دوره آموزشی ۱۴۰ ساعته و در سه سطح تشخیص، مداخلات مرکز محور و مداخلات والد محور ارائه میشود، گفت: در مرحله تشخیص، غربالگری با کمک آزمون گارس ۲ انجام و ثبتشده و طی آن، نوع، سطح و درصد اتیسم مشخص میشود. بنابراین انتظار میرود که رتبه و سطح اتیسم فرد با انجام مداخلات معنادار طی جلسات بعدی تغییر کند.
به گفته صمدی، در مداخلات مرکز محور بر روی آموزش تحلیل رفتار کاربردی و آموزش دارای ساخت و مناسبسازی حسی و ارتقای سطح ارتباط فرد با استفاده از شیوههای جایگزین مانند روش تعامل همهجانبه کار میشود؛ به عنوان نمونه یکی از رفتارها و نشانههای اتیسم در کودکان باز و بسته کردن در یخچال و کمد برای دیدن محتویات داخل آنهاست، ولی اگر تصویر محتویات کمد و یخچال بروی درب آن چسبانده شود، مسئله حل میشود. بنابراین باید برای برقراری ارتباط، از تصاویر استفاده شود. این روشها در آموزش دارای ساخت، آموزش داده میشوند و در بخش سوم بر آموزش و توانمندسازی والدین تاکید میشود.
رفع چالشهای رفتاری اتیسم با تکنیکهای جزئی
وی با بیان اینکه این نوع چالشهای رفتاری با تکنیکهای واقعا جزیی برطرف میشود، افزود: متاسفانه اکثر والدین به جای آموزش و یادگیری این تکنیکها و مداخلات، سریعا به کودک دارو میدهند.
این استاد دانشگاه با اشاره به مداخلات و آموزشهای والدمحور این طرح، تصریح کرد: برای کمک به بهبود شرایط فرد دارای اتیسم، والدین و خانواده نزدیک افراد نیز باید برای برقراری ارتباط بهینه آموزش ببینند؛ بهگونهای که در اکثر کشورهای پیشرفته پکیجهای آموزشی مخصوص والدین، پدربزرگ و مادربزرگ و یا همسایهها برای آموزش نحوه برخورد با افراد دارای اتیسم طراحی شده است.
او با بیان اینکه ۱۰ سال پیش پکیج آموزشی مداخله بهنگام را با عنوان بسته آموزشی "امید" طراحی و استاندارد کردم و مقالههایی در نشریات بینالمللی در ارتباط با این بسته و نتایج آن چاپ کردیم، تصریح کرد: این آموزشهای کوتاه و خلاصه بسیار مفید بوده و منفعت استفاده از آن در درجه اول به جامعه بازمیگردد.
صمدی ادامه داد: در حال حاضر پکیج آموزشی دیگری با همکاری سازمان بهزیستی با عنوان "روزنه" مخصوص والدین تهیه شده است که طی آن شیوه رفتار با کودک دارای اتیسم از برخورد و رفتار تا حمام کردن و غذا دادن و بازی آموزش داده شده است. والدین برای استفاده از این بسته و افزایش اثربخشی در مراقبت از فرزندان باید آموزشهای لازم را طی کنند که به شیوههای مختلف و منعطفی به آنها ارائه میشود.
او مهمترین مداخلات را مداخله رفتاری، شناختی و آموزشی عنوان کرد و گفت: بعد از آن، مداخلات توانبخشی مانند کاردرمانی، گفتاردرمانی و در نهایت مداخلات دارویی برای افراد دارای علائم اختلالات همراه انجام میشود. علاوه بر آن یک سری هم مداخلات ترکیبی از جمله بازیدرمانی، هنردرمانی و غیره داریم که برای بهبود شرایط فرد توصیه میشود.
برخی تکنیکهای ارتباطی مؤثر با کودکان دارای اتیسم
صمدی در تشریح نوع و چگونگی مداخلات برای بهبود شرایط فرد و برقراری ارتباط بهینه با آنها به برخی علائم و تکنیکها اشاره کرد و گفت: برای برقراری ارتباط با فرد دارای اتیسم باید از دادههایی استفاده شود که پردازش آن آسان باشد؛ چراکه پردازش کلامی این افراد بسیار سختتر از پردازش تصویری آنهاست. به عبارت دیگر باید علائم و تکنیکهایی در سطح ادراک فرد دارای اتیسم طراحی و برای برقراری ارتباط استفاده شود تا در نهایت بتوان با یادگیری چند تکنیک ساده، به نحو مطلوب با آنان ارتباط برقرار کرد.
او با بیان اینکه زبان صحبت با کودک دارای اتیسم متفاوت است، تصریح کرد: با یادگیری زبان مخصوص که اغلب عینی و بصری است و سایر تکنیکهای مداخلهای، بسیاری از مشکلات ارتباطی خانوادهها با کودکان دارای اتیسم برطرف میشود.
صمدی با اشاره به برخی از این تکنیکهای ارتباطی و مداخلات، اظهار کرد: بهعنوان نمونه نوع چیدمان و ظاهر اتاق فرد دارای اتیسم با سایرین متفاوت است؛ چراکه فرد دارای اتیسم نسبت به هر نوع محرک جزیی حساس شده و عکسالعمل نشان میدهند. بنابراین باید اتاقی ساده با رعایت برخی قاعدهها و دستورالعملها تهیهشده و از محرکهای شلوغ در اتاق این کودکان استفاده نشود. مثلاً پرده اتاق یک کودک دارای اتیسم نباید رنگی و پر از طرحهای کارتونی باشد، همچنین تخت خواب کودک نباید پشت به در باشد، چراکه اگر ناگهان و از پشت سر به این افراد نزدیک شوید، بسیار ترسیده و عکسالعمل شدیدی بروز میدهند. همچنین دستورات گفتاری را نباید پشت سر مطرح کنید؛ چراکه باعث عصبانیت و واکنش تهاجمی آنها میشود. در اصل با رعایت نکاتی بسیار ساده، میتوان به ارتقای تعاملات و ارتباطات اجتماعی این کودکان کمک کرد.
او بابیان اینکه کلیه این اطلاعات و تکنیکها در طی دورههای آموزشی به کارشناسان بهزیستی آموزش دادهشده است، تصریح کرد: کارشناسان آموزشدیده با شیوه و قواعد استاندارد و تأییدشده با این افراد ارتباط برقرار کرده و اغلب آنان کاملا با این قواعد آشنا هستند. البته بیشتر این آموزشها باید در خانه و توسط والدین نیز رعایت شود.
او بابیان اینکه آموزشها و مداخلات باهدف برقراری ارتباط با کودکان دارای اتیسم و کمک به بهبود روابط اجتماعی فرد ارائه میشود، اظهار کرد: بنابراین باید این آگاهی و بینش در جامعه و بهخصوص والد ایرانی ایجاد شود؛ چراکه پس از یادگیری عزتنفس و شیوه برقراری ارتباط در جامعه، جهشهای شناختی زیادی در درون این افراد اتفاق میافتد.
انتقاد از جداسازی مبتلایان اتیسم در جامعه
صمدی در بخش دیگر گفتوگوی خود با انتقاد از جداسازی کودکان و افراد دارای اتیسم در جامعه و محیطهای آموزشی، عنوان کرد: نظام آموزشی غالب امروز در دنیا، از نظام جداسازی حمایت نمیکند و تأکید بر ادغام این افراد با گروه همسالان است. بنابراین امیدوارم روزی مدارس و مهدهای کشور ما نیز به حدی از انعطاف برسند که این افراد در کنار سایر کودکان در جامعه حضور داشته و آموزش ببینند. البته این افراد به توجه و خدمات ویژهای احتیاج دارند که تحقق آن نیازمند آموزش معلمان و سایر افراد حامی در ارتباط با این کودکان است.
او جداسازی این افراد توسط جامعه و یا حتی خانواده را بههیچعنوان اقدام درستی نمیداند و میگوید: دولت و مسئولان باید مدارس، پارکها و سایر اماکن عمومی را برای حضور این دسته از افراد و حتی افرادی با سایر معلولیتها مناسبسازی کنند؛ چراکه هزینه این اصلاحات بسیار بهصرفهتر از جداسازی اماکن و یا ایجاد مکانهایی مختص این افراد است.
این استاد دانشگاه با اشاره به تعریفی از سازمان بهداشت جهانی در رابطه با "محیط با حداقل محدودیت"، تصریح کرد: اکثر شهرها و کشورهای دنیا بر اساس مناسب بودن و ایجاد امکان دسترسی راحت و مناسب برای افراد دارای ناتواناییهای مختلف به امکانات و خدمات شهری امتیازبندی میشوند. بهعنوان نمونه زمانی که توکیو بهعنوان شهری با امتیاز بالا از نظر مناسبسازی و نبود محدودیت معرفی میشود، دلیل آن ساختمانهای لوکس و جلوههای بصری شهر نیست، بلکه وجود امکاناتی است که باعث شده افراد بدون توجه به محدودیتهایی که اتیسم، ناشنوایی، نابینایی و سایر معلولیتها به آنها تحمیل کرده است، بتوانند در سطح شهر بدون مانع تردد کنند و به خدمات موجود دسترسی داشته باشند و این هدف تمامی نظامهای ارائه خدمات آموزشی و توانبخشی است.
وی افزود: بنابراین باید بدانیم که مشکل عدم حضور در جامعه اغلب از افراد ناتوان نیست، بلکه از محیط شهری است که برای آنها مناسبسازی نشده و شرایط این حضور را تسهیل نکرده است. بنابراین علاوه بر مناسبسازی شهر برای حضور افراد ناتوان، باید برای برخورد با انواع تفاوتها در جامعه نیز فرهنگسازی شود.
وی با بیان اینکه نمیخواهیم از اتیسم چیز ایدهآلی بسازیم، افزود: البته شایانذکر است که گروهی از مشهورترین دانشمندان دنیا اتیسم داشتند، دلیل علمی این مسئله نیز این است که افراد دارای اتیسم توجهی به حواشی مسائل نداشته و تنها بر روی موضوع مورد علاقه خود تمرکز کرده و در آن مسیر رشد و پیشرفت میکنند. بنابراین با آموزشها و مداخلات ویژه افراد دارای اتیسم میتوان به کشف استعداد و رشد و شکوفایی آنان کمک کرد.
صمدی در خاتمه با تاکید بر اینکه اتیسم هیچگاه بهصورت کامل درمان نمیشود، تصریح کرد: اگر فردی از زیر طیف اتیسم خارج شود، نشاندهنده این است که تشخیص اتیسم از ابتدا درست نبوده؛ چراکه اتیسم اختلالی است مادامالعمر و آموزش و مداخلات باهدف ارتقای کیفیت زندگی، پذیرش تفاوتها و شکوفایی و رشد سایر توانمندیهای فرد ارائه میشود. همچنین با این آموزشها گزینش مسیر برای والدین مشخصشده و میتواند با انتخاب بهترین و مناسبترین مسیرها و توجه به استعداد و توانمندیها و در نظر گرفتن امکانات و اولویتها به رشد توانمندی و پیشرفت اجتماعی فرزندشان کمک کنند.
دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر؛ ایران حرم است
بازار گرم جراحیهای زیبایی در واحدهای اجارهای!
فراجا اعلام کرد: بازداشت پلیس متخلف
ویدیویی از بازدید رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب
تلآویو سقوط کرد؛ درباره رمانی که تصویر مشاهده آن توسط رهبر انقلاب در نمایشگاه کتاب منتشر شد
ابراهیم رئیسی کجا رأی داد؟ / عکسی متفاوت از احمد جنتی پای صندوق رأی
عکسی از هدیه ویژه رهبر انقلاب به یک غرفه دار در نمایشگاه کتاب
قالیباف در کدام حوزه انتخابیه رأی داد؟ +عکس
تصاویری از رأی دادن سیدحسن خمینی در حسینیه جماران
تصاویر/ دیدار اعضای تیم ملی فوتسال با رهبر انقلاب
ویدیو/ پوتین و پنج دوره ریاست جمهوری
رونمایی از دیوارنگاره دخترانه میدان ولیعصر(عج)
مهم ترین ضعف فرودگاه امامخمینی(ره)+ تصاویر
10 مکانی که نیاز دارید به محض بازنشستگی به آنها سفر کنید + تصاویر
عکسی از تیپ خاص اسحاق جهانگیری در طبیعت
هادی چوپان از باشگاهش رونمایی کرد/ عکس
اولین تصویر منتشر شده از پیکر نیکاشاکرمی
مراسم ترحیم یکی از تجار در کاشان/حمله به غذای عزا!
اولین عکس بدون چشم بند از ضارب مردم در اتوبوس
عکس/ مالک استقلال در خانه کشتی رؤیت شد
عکس/ سورپرایز رونالدو برای یک هوادار خاص
عکس/کاشت نهال در پاکستان توسط رئیسی
ملاقات هادی چوپان با یک پرسپولیسی سرشناس+عکس
عکس/ اقامه نماز جماعت ظهر و عصر به امامت حضرت آیتالله خامنهای
عکس/ دیدار فرماندهان نیروهای مسلح با رهبر انقلاب
ویدیو طنز/تصاویر لحظه درگیری پدافند با ریز پرنده رژیم صهیونیستی
فیلم/تصویری دیده نشده از حمله نا موفق ریز پرنده ها به تاسیسات اصفهان
عکس/ تمسخر رژیم صهیونیستی توسط کاربران عرب در حاشیه حادثه اصفهان
طنز/ اولین عکس از محل برخورد موشک به پایگاه هشتم شکاری اصفهان
توده ۱۸ کیلویی از بدن یک بانوی بهشهری خارج شد
ویدیو/ زورگیران موش شدند
دیوارنگاره میدان ولیعصر؛ اسرائیل از خانه عنکبوت سست تر است
عکس/ پوستر رسانه KHAMENEI.IR در پی پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
بازدید قلعهنویی از باشگاه آلانیا اسپور ترکیه + عکس
دیدار نابغه کشتی جهان با عبدالرشید سعداللهیف در مدینه+عکس
عکس/ اسبسواری دختر ۶ ماهه سردار آزمون
قاب عکسی آخرالزمانی از شهر خانیونس پس از خروج نیروهای اسرائیل از آن!
عکس/ پیام تبریک رونالدو به مسلمانان
حضور بن سلمان در نماز عیدفطر/عکس
نخستین تصویر از هلال عید فطر / عکس
ویدیو/ زورگیری در اتوبان صدر تهران
اولین عکس از همسر رضا داوودنژاد در مراسم خاکسپاری
عکس/ حضور رئیس قوه قضائیه در راهپیمایی روز قدس
عکس/حضور رئیس مجلس در راهپیمایی بزرگ روز قدس
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
تصویر/ کودک بلوچ که در حملات تروریستی گروهک جیشالعدل مجروح شد
تصویر ۲ تروریست به هلاکت رسیده در چابهار
اولین تصاویر از شهدای حادثه تروریستی چابهار
گزارش تصویری/ شب قدر متفاوت در جزیره کیش
عکس/ انگشتر اهدایی آستان قدس به شهید زاهدی
تصویری دیده نشده از شهید زاهدی در سال ۱۳۷۵ | دو سردار شهید در یک قاب
تصاویری از ۷ مستشار نظامی شهید شده در حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه
تصاویری از پسر آیت الله هاشمی رفسنجانی و سیداحمد خمینی در مراسم شب قدر
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
زری خوشکام درگذشت
حضور ۵۹ کشور در مسابقات کشتی المپیک/ پیشتازی آمریکاییها در کسب سهمیهها
اعلام شرایط فروش و پیش فروش یک خودروی پرطرفدار ایران خودرو
۴ تکواندوکار ایران در فینال قهرمانی آسیا/ زندی برنز گرفت
ترمز طلا کشیده شد/ قیمت جدید طلا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳
اولین جاسوس بعد از انقلاب اسلامی جاسوس کدام کشور بود؟ + جزئیات
دلار مبادلهای ثابت ماند/ یورو رشد کرد
امتحانات نهایی دیگر توسط آموزش و پرورش برگزار نمیشود
شاهین اتومات امروز ۲۶ اردیبهشت چند؟ + جدول قیمت
اسامی تمام کشتیگیران آزاد برنده سهمیه المپیک؛ ایران با ۵ ستاره در پاریس
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۲۶ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ طلا و سکه جهشی شد
جزییات جدید درباره تعطیلی شنبهها/ کدام ارگانها مشمول تعطیلی شنبهها نمیشوند؟
روند قیمت طلا و سکه در بازار؛ سکه چند شد؟ | جدول قیمت انواع سکه و طلای ۱۸ عیار را ببینید
جزئیات آتشسوزی در ریلباس هشتگرد ـ تهران
قیمت طلا ۱۸ عیار امروز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳
تشکیل پرونده قضایی فساد مالی در یکی از باشگاههای کرمانی/ مسئولان سابق تحت تعقیب هستند
واکنش الناز شاکردوست به جنایات اسرائیل
کارمندان دولت بخوانند/ مصوبه جدید مجلس درباره کاهش ساعت کاری کارمندان + جزییات
نه خیانتی در کار بود نه هیچچیز دیگر، خسته شد صبر ما / رفاقت تا همیشه پابرجاست
کسب اولین مدال تاریخ ترامپولین ایران در آسیا
دو خبر خوب برای نکونام و استقلالی ها
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تعطیلی پنجشنبهها مخالفت کردند/ شنبه ها تعطیل میشود/ موافقت مجلس با تعطیلی روزهای شنبه
طلا دوباره اوج گرفت/ قیمت جدید طلا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۲۴ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ سکه به کانال ۳۰ میلیون تومان نزدیک ش
حکم قطعی پرونده حادثه فوت ۶ کارگر معدن رزمجاه طزره دامغان صادر شد
آخرین وضعیت طرح کالابرگ فجرانه/ تمدید طرح فجرانه در دستور کار قرار گرفت؟
حضور سفیر جدید چین در ایران/ چانگهوآ؛ سفیر جدید چین در عربستان
دورتموند با پیروزی مقابل پاریس فینالیست شد؛ طلسم تیرکها نفس امباپه و یارانش را گرفت
اینفوگرافیک/ ترکیب نهایی حوزه انتخابیه تهران، ری و شمیرانات در مجلس دوازدهم
حادثه عجیب برای فرزند مربی استقلال و از حال رفتن چند بازیکن
طلا دوباره اوج گرفت/ قیمت جدید طلا ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳
هواشناسی ایران۱۴۰۳/۰۲/۲۲؛هشدار ورود سامانه بارشی به کشور
ثبتنام کلاس اولیها شروع شد / دانشآموزان اتباع خارجی چه میشوند؟
جزئیات پرداخت وام ۴۰ تا ۳۰۰ میلیون تومانی ودیعه مسکن/ وام ۳۰۰ میلیون تومانی به چه کسانی تعلق می گیرد؟
چه کسانی میتواند در مرحله دوم دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی رأی بدهند؟
مدارس استان تهران فردا تعطیل است؟
تغییر نام استقلال به «استقلال خلیج فارس» منتفی شد
حراج بعدی شمش طلا فردا برگزار میشود
جزئیات مالیات بر عایدی سرمایه برای طلا، مسکن و خودرو اعلام شد/ تنفس ۳ ساله برای دریافت
شهردار مرند بازداشت شد
واکنش چمران به ودیعه میلیاردی به برخی مدیران شهرداری تهران
اعلام زمان قطعی پخش فصل سوم «زخم کاری»
مسابقات کشتی گزینشی المپیک به ایستگاه پایانی رسید/ رزرو بلیت پاریس در استانبول
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۱۶ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ ریزش شدید قیمتها در بازار
اولین خرید فصل جدید استقلال مشخص شد؛ فوق ستارهای با لهجه اسپانیایی
ترکیب تیم ملی والیبال ایران کامل شد
قیمت قطعی و علی الحساب خودروهای برقی وارداتی اعلام شد/ چه کسانی می توانند ثبت نام کنند؟
نرخ شهریه مدارس غیردولتی چه زمانی اعلام می شود؟/ امکان کاهش شهریه برخی مدارس
همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری از خردادماه سال جاری
پایان دوران حرفهای جادوگر؛ تیلور سرمربی تیم کشتی اوکلاهاما شد
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۱۸ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ کمر قیمتها شکست
چگونه ویجتهای پیشفرض ویندوز ۱۱ را حذف کنیم؟
چگونه مخاطبان را از آیفون به اندروید منتقل کنیم؟
بهترین زمان برای مسواک زدن / چند بار در روز مسواک بزنیم؟
قیمت روز ارزهای مبادلهای/ دلار ثابت ماند
اینفوگرافیک/ پرترددترین فرودگاههای جهان در سال ۲۰۲۴ کدامند؟
فهرست کاندیداهای مورد حمایت جامعه اسلامی مهندسین اعلام شد
صعود قیمت خودورهای داخلی و خارجی در بازار؛ این خودروی داخلی رکورد رشد قیمت را زد / جدول قیمت ها
دلار مبادلهای ثابت ماند/ یورو رشد کرد
خبری مهم برای متقاضیان خودروهای خارجی/ زمان دقیق عرضه خودروهای برقی اعلام شد + جزییات
اختیارات «خطیر» در استقلال محدود شد/ نماینده هلدینگ همه کاره شد
تجویز داروی خارج از فهرست کشوری ممنوع است
کدام کشورها بیشترین تعداد میلیاردرهای جهان را دارند؟ + اینفوگرافیک
۵ بازیکن پرسپولیس در مسیر جدایی! / ۵۴۰دقیقه آخر؟
تراکتور - استقلال؛ دژاوو یا طلسمشکنی؟
قیمت روز ارزهای مبادلهای/ دلار کاهشی شد
قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۳/۰۲/۰۹
این حسابهای بانکی مشمول مالیات میشوند/ اعلام جزییات دریافت مالیات از تراکنشهای بانکی
آغاز ثبتنام کلاس اولیها از ۱۹ اردیبهشت
اینفوگرافیک/ دور دوم انتخابات مجلس در یک نگاه
زمان اجرای طرح ترافیک تهران
اینفوگرافیک/ همه دستگاههایی که درباره حجاب وظیفه دارند
روایت امیرعبداللهیان از حال و هوای سفر رئیسی به پاکستان و سریلانکا
اینفوگرافیک/ ابرپروژه سد و نیروگاه "اومااویا" نمونه توان صنعت فنی و مهندسی کشور
آغاز مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی با نبرد تکراری مس و پیکان
ورق در بازار خودرو برگشت؛ قیمتها صعودی شد/ آخرین قیمت پژو، سمند، ساینا، شاهین، دنا و تارا + جدول
رژلبها حاوی فلزات سنگین و مواد سمی هستند
شوک به گرایی؛ حذف کاپیتان کشتی از المپیک!
نقش متفاوت لیلا حاتمی در یک فیلم آمریکایی
مصوبه جدید مجلس درباره مالیات بر عایدی سرمایه | چه داراییهایی شامل این نوع از مالیات میشوند؟
ادای احترام آیتالله رئیسی به اقبال لاهوری
پیشبینی وضعیت هوا طی روزهای آینده/ کدام استانها بارانی میشوند؟
جزئیات ثبت سفارش کتابهای درسی اعلام شد
لیست نهایی تیم ملی والیبال ایران با غیبت دو فوقستاره
حذف «زوج و فرد» در طرح جدید ترافیک پایتخت/ بهروز رسانی طرح ترافیک در نیمه اول امسال
ایران با ۳۱ سهمیه المپیک در مسیر پاریس/ ۷ رشته همچنان در انتظار
قیمت سکه و طلا در ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳
جزئیات تعرفه خدمات دارویی ۱۴۰۳ اعلام شد
کدام کشورها در کشتی فرنگی آسیا سهمیه گرفتند؟
روند نزولی بازار ارز ادامه دارد/ افزایش نرخ ارز در بحرانهای سیاسی، ناپایدار و موقتی است
تکلیف شهریه مدارس غیردولتی مشخص شد/ بالاترین شهریه ۶۵ میلیون تومان
خبر شوکه کننده درباره ترانه علیدوستی | مادر: برایش دعا کنید
واکنش عجیب آقای «جدی میفرمایید» به شکست تیلور
ستاره گلزن سابق استقلال قرمزپوش شد
این خودرو رکورددار افزایش قیمت در بازار خودروهای داخلی شد؛ ساینا، شاهین، سمند، ام وی ام و فونیکس چقدر قیمت خورد؟ | جدول قیمت ها
پرداخت با تلفن همراه بدون کارت بانکی چگونه است؟
کدام سلاح و مهمات قاچاق به نفع دولت مصادره میشود؟ + جزئیات
این اسلحه ها و مهمات به نفع دولت ضبط میشوند +اینفوگرافیک
انتقاد تند و تیز به شوخیهای سریال نون خ ۵
آغاز اعزام ایرانیها به عمره پس از ۹ سال
سلطان کوکائین دستگیر شد
اسم پدر و مادر از کارت ملی حذف میشود؟
جزئیات مذاکرات اوسمار و پرسپولیس/ مربی برزیلی چراغ سبز نشان داد
هدف نتانیاهو از حمله به رفح چیست؟
پاسخ مثبت بازیکن پرسپولیس به پیشنهاد میلیون دلاری
حمله جعلی با عکس جعلی!
برخی مسئولان به دلیل کارهای بیقاعده در حوزه حجاب تذکر دریافت کردهاند/ کارهای بی قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد
پرویز داوودی معاون اول دولت اول احمدینژاد درگذشت
درج نام مادر روی کارت ملی منتفی شد؟
کدام خودروها مشمول مالیات شدند؟
جام عجیب به لژیونر ایران رسید/ سوپرشیلد بالای سر رفت! + عکس
اینفوگرافیک/ از پایگاه هوایی «نواتیم» چه میدانید؟
شگفتانگیزان لیگ برتر والیبال؛ موهایی که سپید شد
زورگیران اتوبان صدر دستگیر شدند
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
مالکان استقلال و پرسپولیس مشخص شدند
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید از اردیبهشت ماه
چمران: خطر زلزله بیخ گوشمان است
کامران قاسمپور رقیب حسن یزدانی برای المپیک پاریس شد؛ جنگ گلادیاتورها!
ماجرای تنبیه بدنی یک دانش آموز در سیستان و بلوچستان چه بود؟
صفحه یک روزنامه اسرائیلی/ اسرائیل و ایالات متحده در حال آماده شدن برای پاسخ ایران هستند
ماجرای فوت پرستار کرمانشاه چه بود؟
آغاز اعزام زائران عمره مفرده از سوم اردیبهشت
برنامه امتحانات نهایی خردادماه ۱۴۰۳ اعلام شد
زمان ثبتنام کلاس اولیها اعلام شد/ متولدان نیمه دوم سال هم ثبتنام میشوند؟
قیمت روز محصولات ایرانخودرو یکشنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۳
هشدار پلیس فتا نسبت به کلاهبرداری در پوشش پرداخت فطریه و کفاره
عکس/ حضور زیاد نخاله در مراسم روز قدس تهران
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
عکسی از قالیباف در مراسم وداع با شهیدان سردار زاهدی و صالحی روزبهانی
عکس/ ماشین عجیب و غریب عادل فردوسی پور
بی تفاوتی عجیب اتحادیه جهانی به ستاره های کشتی ایران در قهرمانی آسیا
سامانه بارشی در راه ایران/ آخر هفته بارانی در این استانها/ بارشها کی به تهران میرسد؟
قیمت دلار، یورو و ۴۴ ارز دیگر امروز ۱۵ فروردین /قیمت افغانی امروز چند شد؟
عسل حیدری از درخشش تیم ملی هاکی روی یخ روایت میکند/ به افتخار دختران یخی
آخرین پست اینستاگرامی رضا داوودنژاد+عکس
دوربینهای طرح ترافیک تهران با نرخ جدید روشن شد
وزارت کشور تصمیمی برای تعطیلی بوستانها در روز ۱۳ فروردین نگرفته است
حداقل حقوق ۱۴۰۳ یک کارگر چقدر است؟/ عکس
وضعیت پارک های تهران در سیزده بدر/ برنامه های همزمان روز طبعیت و شهادت حضرت علی (ع)
چرایی افزایش تعرفه اینترنت و مهم ترین تعهد اپراتورهای ارتباطی
فدراسیونی بدون رییس!
دروغ 13 مرجانه گلچین برای دیده شدن
آسمان بارانی و همراه با رعد و برق چند روزه در ۱۷ استان ایران
مذاکره با پرسپولیس انجام شد/ هافبک گلزن در آستانه توافق با سرخها
هشدار برای این استانها صادر شد/ کدام استانها روز سیزده بدر بارانی دارند؟
نگاهی به مهمترین مصوبات مجلس در سال ۱۴۰۲
اینفوگرافیک/ چه زمانی نباید خرما بخوریم؟
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳