گردشگری رویداد تنها مسیر توسعه گردشگری/ تهران نمونه ی موفقی از تحقق گردشگری رویداد

به گزارش روزپلاس؛ پیمان ماهور‌گیلانی دکتری مدیریت رسانه در یادداشتی برای خبرگزاری قوه قضائیه نوشت: «در سال های اخیر برنامه ریزی رویداد و به تبع آن گردشگری رویداد در کشور های پیشرفته و به خصوص کشورهایی با سیاست جذب گردشگر و درب های باز، بسیار مورد توجه قرار گرفته و اثرات آن نیز در توسعه گردشگری به وضوح قابل مشاهده است، اما متاسفانه در کشورمان در سطح کلان مورد غفلت واقع شده، هرچند در برخی مناطق مانند استان تهران با هوشمندی مسئولان بیش از سایر نقاط کشور به آن پرداخته شده اما اساسا در نگاه مدیریت کلان گردشگری جایگاهی نداشته است.

پیش از پرداختن به فواید گردشگری رویداد بهتر است تعریفی امروزی از آن ارائه شود تا علاوه بر آشنایی با این مبحث، نگاه سنتی موجود نیز بروزرسانی شود زیرا آنچه امروز از گردشگری رویداد دنبال می شود کاملا متفاوت با شنیده های پیشین و نگاه سنتی موجود است.

لغت "رویداد” برای توصیف آیین ها، ارائه ها، نمایش ها، یا جشن های خاص استفاده می‌شودکه یا از قدیم رواج داشته و باعث جذب گردشگر شده است و یا آگاهانه به منظور دستیابی به اهداف خاص اجتماعی-فرهنگی یا اقتصادی ایجاد می شوند. اما در تعریف کلی، «گردشگری رویداد» به ایجاد تمایل در مسافر برای شرکت در رویدادها اشاره دارد اما در تکمیل آن می توان گفت که این ایجاد تمایل هم در گردشگران اختصاصی یک رویداد است که رویداد باعث انگیزه در مخاطب خاص برای مسافرت می شود و هم از سوی دیگر، گردشگران و ساکنان محلی که در زمان دور از خانه در محل برگزاری رویدادها حضور داشته و در آن شرکت می کنند.

امروزه گردشگری رویداد، هم یک زمینه مطالعاتی و هم بخش مهمی از اقتصاد در سطح جهانی است. که نحوه ی برگزاری رویداد ها در سال های اخیر و میزان تاثیر آن در جذب گردشگر به حدی بوده است که فصل نوینی نسبت به رویداد های سنتی ایجاد کرده است. به علاوه آنكه گردشگري رویداد فرصت مناسبی برای جذب گردشگران خارجی و تبادل فرهنگي با آنان است زیرا مخاطبان خاص یک رویداد می‌دانند برای درک بهتر آن رویداد باید در محل رویداد حضور داشت و آن را از نزدیک تجربه کرد.

رویداد ها گاهی برای جذب مسافر موجود در منطقه ای خاص طراحی میشود و گاهی اساسا برای مدیریت سفر و مدیریت مقصد و هدایت مسافران به منطقه ی مورد نظر و جذب مسافر به منطقه ای خاص طراحی می شوند. گردشگری رویداد شاخه های گوناگونی از جمله سیاسی، ورزشی، تفریحی، فستیوال خرید و هنری، فرهنگی و … دارد و گستردگی آن به نحوی است که هر کدام از این شاخه ها زیر شاخه های فراوانی را شامل می شود. برای مثال حوزه فرهنگی شامل جشنواره های موسیقی، جشنواره های تیاتر، جشنواره های فیلم و … می شود، همچنین می توان رویداد هایی به صورت ترکیبی از این حوزه ها را تدارک دید مانند رویداد اکسپو که اخیرا در دبی به مدت شش ماه برگزار شد و بنا بر آمار اعلام شده از سوي رسانه هاي محلي ركورد ۲۴,۱۰۲,۹۶۷ بازديد كننده و بيش از ۲۰ ميليارد درآمد دلاري را براي اين كشور به همراه داشت.

وقتي گفته مي شود كه بايد نگاه سنتي به گردشگري رويداد را كنار گذاشت يعني رویدادهای بومی و محلی شامل جشن فعالیت‌های سنتی برخی شهرها و روستاها که یک یا چند روز انجام می‌شود مثل گلاب‌گیری در کاشان، رویدادهای تاریخی، سنتی و ملی کشور مثل عید نوروز و شب یلدا، رویدادهای مذهبی و رویدادهای حماسی که ساليان سال در تاريخ مشخص برگزار مي شود را جدا از بحث برنامه ريزي براي گردشگري رويداد در نظر گرفت، زيرا اين رويدادها بدون نياز به برنامه ريزي در حال برگزاري است و نمي تواند باعث مديريت سفر و ايجاد مقصد گردشگري جديد شود زیرا در طول زمان تاثیرش را بر روی شکل گیری مقاصد گردشگری گذاشته است.

اهداف متفاوتي براي گردشگري رويداد و اساسا رويدادهايي كه باعث جذب گردشگر است تعريف ميشود، گاه نقش‌ اصلی رویدادها براي توسعه گردشگري بوده و به اين منظور برنامه ريزي مي شوند و در بسياري از موارد کارکردهای سیاسي، هنري ، ورزشي و … در اولويت قرار دارد اما ميتوان از آن نیز جهت رونق گردشگري و به‌عنوان کاتالیزور توسعه گردشگری و يا در جهت تصویرسازی مناسب و به نوعي عامل بازاریابی مکان استفاده کرد.

در مواردي كه كاركرد اصلي رويداد غير از گردشگري است با انتخاب هوشمندانه محل میزبانی رویداد در یک شهر، منطقه یا کشور خاص، فرصتی منحصر‌به‌فرد برای رشد و پیشرفت آن مقصد و رونق تاسيسات گردشگري آن منطقه ايجاد ميشود. توسعه تاسيسات مناسب برگزاري رويداد كه از درآمدهاي برگزاري رويداد حاصل ميشود اولين دستاورد گردشگري براي آن منطقه، شهر يا كشور است به همین دلیل است که بسیاری از کشورها میزبانی موفقیت‌آمیز رویدادها را به‌عنوان ابزاری برای رشد خود در نظر می‌گیرند و ارگان‌های گردشگری، منابع خود را برای میزبانی رویدادهای مهم به‌عنوان بخشی از یک استراتژی گسترده، اختصاص می‌دهند.

در بهره گيري با هدف گردشگري از رویدادهای خاصی که كاركرد اصلي آنها يك حوزه تخصصي است، بايد توجه داشت كه علاوه بر دست اندركاران اصلي مانند برگزاركنندگان، شركت كنندگان، تماشاگران حرفه اي و خانواده هر يك از آن ها كه اصولا اقامت طولانی‌ برابر با مدت زمان رويداد دارند، با ايجاد جذابيت هاي خاص مي توان گردشگران شهري كه همان ساكنان محلي بوده و گردشگرانی از ساير شهرها و كشورها و مناطق دور و نزديك را نيز جذب كرد. براي مثال رویدادهای ورزشی بین‌المللی نه‌تنها شرکت‌کنندگان و تماشاگران و رسانه هاي زیادی را به خود جلب می‌کند بلکه به پوشش رسانه‌ای جهانی نیز دست می‌یابد که همین امر نقش بسزایی در رشد مقاصد دارد. جشنواره هاي سينمايي، مسابقات ورزشي و جشنواره هاي موسيقي از اين دست است. براي مثال برپايي جشنواره فيلم فجر براي سازندگان و داوران و اهالي رسانه در استاني خاص علاوه بر آنكه تمامي سازندگان فيلم ها و خانواده هايشان، داوران، رسانه ها را به چرخه گردشگري شهر وارد مي كند، بلكه باعث رونق گردشگري شهري در آن منطقه گرديده و با برپايي افتتاحيه و اختتاميه، ديدارهاي مردمي با سازندگان، حلسات نقد فيلم، كارگاه هاي آموزشي و … مي توان تعداد زيادي از علاقه مندان به اين حوزه را براي سفري چند روزه به مقصد برگزاري جشنواره راهي كرد كه اين نمونه اي از توسعه گردشگري با استفاده از گردشگري رويداد  است كه در آمد سرشار حاصل از آن مي تواند اقتصاد شهر و همچنين تاسيسات گردشگري را رونقي اساسي بخشد به حدي كه باعث توسعه تاسيسات شود. اين تنها يك نمونه بود كه قابل تعميم در ساير شاخه هاي گردشگري توريسم است.

 آنچه در گردشگري رويداد بيش از ساير جنبه ها اهميت پيدا ميكند، خلق رويداد براي مديريت سفر و توزيع سفر با هدف رشد گردشگري مناطق به واسطه ي درآمد حاصله از گردشگري است كه مي تواند باعث توزيع ثروت همگام با توزيع سفر گردد.

مكان يابي از مناطقی كه پتانسيل گردشگري پايدار را داشته اما تاسيسات مناسب ندارند و همچنين نيازمند تبليغات هستند اولین گام در برنامه ریزی برای گردشگری توریسم است. برگزاري رويدادها با زمان بندي مناسب در فواصل زمانی مشخص، سرمايه گذاري جهت ساخت و يا توسعه زيرساخت ها را توجيه كرده و پس از مدت زماني مشخص به كمك رويدادها هزينه هاي زيرساختي صورت گرفته جبران شده و با تبليغات صورت گرفته به واسطه ي رويدادها و با در نظر داشتن جاذبه هاي گردشگري كه در موقعيت يابي هاي اوليه لحاظ شده بود پس از گذشت چند سال از برگزاري منظم رويدادها توسعه اقتصادي گردشگري پايدار حاصل شده و اين رويدادها مي تواند در راستاي رونق بخشيدن به ساير مناطق داراي پتانسيل به كارگيري شود. لازم به ذكر است پيوست فرهنگي مناسب و در نظر گرفتن فرهنگ و آداب و رسوم هر منطقه براي برپايي رويدادها و ارزيابي هاي اوليه بسيار حايز اهميت خواهد بود.

در این ميان تهران در هر دو روش به كارگيري رويدادهاي موجود براي رونق گردشگري شهري و همچنين جذب گردشگر از ساير مناطق و شهر ها و همچنين طراحي رويدادهاي نوآورانه در جهت توسعه گردشگري عملكردي قابل قبول داشته است كه در تعامل اداره كل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي تهران و شهرداري و ساير مراكز گردشگري پايتخت حاصل شده و تجربيات مديران گردشگري استان تهران مي تواند كارگشا و نقشه راهي براي ساير استان ها و همچنين متوليان كشوري امر گردشگري باشد.»