به گزارش روزپلاس، دوهفتهنامه همشهری دانستنیها نوشت: «وقتی موضوعی علمی برای مردم جذابیت پیدا میکند و سر زبانها میافتد، خود به خود مقداری بیدقتی علمی هم به آن اضافه میشود ولی برای کسانی که میخواهند همچنان به صورت علمی به آن بپردازند، لازم است از این بیدقتیها و باورهای غلط اجتناب کنند. دانش دایناسورشناسی هم به عنوان یکی از جذابترین موضوعات علمی که هم موضوع ادبیات تخیلی بوده، هم مورد علاقه مروجان علم است و هم به دنیای کودکان راه یافته است، با افسانهها و باورهای نادرست زیادی همراه شده است که مدام باید دقت کنیم به دامشان نیفتیم. بسیاری از این افسانهها از داستانهای علمی بیرون آمدهاند. برای مثال در رمان «پارک ژوراسیک»، اثر مایکل کرایتون (Michael Crichton) به این موضوع اشاره شده که تیرانوسورِس فقط میتواند چیزهای متحرک را ببیند، چون مغزش شبیه مغز قورباغه بوده است. این افسانه مدتی بر سر زبانها افتاد ولی به قدری دور از ذهن و خندهدار بود که کرایتون در جلد دوم کتابش به نام «دنیای گمشده» آن را با کشتن یکی از آدمبدهای داستان جبران کرد؛ آن هم به این صورت که شخصیت منفی به اشتباه فکر میکرده اگر ثابت بایستد، تیرانوسورِس او را نخواهد دید ولی تیرانوسورِس شخصیت خوشخیال را دید و نوش جان کرد. از این دست افسانههای ریز و درشت در دنیای دایناسورشناسی زیاد است که لازم نیست به همه آنها بپردازیم ولی بیایید در پروفسورها با ۹تا از مشهورترین افسانههای مربوط به دایناسورها که منبع باورهای نادرست زیادی بودهاند، آشنا شویم!
۱. همه دایناسورها یا شکارچی بودند یا گیاهخوار
این که تصور کنیم همه دایناسورها یا گیاهخوار بودهاند یا گوشتخوار تصوری نادرست است که به آموزههای اشتباه دوران کودکی بازمیگردد؛ آموزههایی که میگوید همه موجودات یا رام و اهلی و دوستداشتنی هستند یا بدجنس و شریر و خطرناک. این تقسیمبندی نه دربارهی دایناسورها درست است، نه درباره جانوران امروزی. بسیاری از گیاهخواران امروزی مثل گوزن، اسب، گاو، فیل و اسبآبی در حال شکار و خوردن حیوانات کوچکتر مثل پرندهها، خرگوشها و سنجابها دیده شدهاند و اگر در اینترنت جستوجو کنید، کلی فیلمهای جالب از فیلی که ماهی میخورد یا اسبی که خرگوش میخورد و گوزنی که سنجاب و جوجه پرنده شکار میکند، پیدا خواهید کرد. دایناسورهای گیاهخوار هم بیشک بدشان نمیآمده است گاهی از حیوانات کوچکتر تغذیه کنند. به علاوه شواهدی جدی وجود دارد که نشان میدهد بسیاری از دایناسورهای گیاهخوار وقتی از تخم بیرون میآمدند، زندگی خود را به صورت شکارچی کوچکی آغاز میکردند که تا چند سال اول، اغلب حشرات و حیوانات کوچک را میخورند و به تدریج با بزرگتر شدن، شکل دندانهایشان تغییر میکرد و گیاهخوار میشدند. بسیاری از این دایناسورها که در بزرگسالی گیاهخوار میشدند، از نسل دایناسورهای شکارچی فرگشت یافتهاند. بسیاری از دایناسورهای گیاهخوار هم احتمالا حتی پس از بلوغ از خوردن لاشه حیوانات بدشان نمیآمد. برای مثال دایناسورهای شاخدار، احتمالا مثل گرازها و اسبهای آبی امروزی، به جز گیاه از لاشه جانوران دیگر هم تغذیه میکردهاند.
۲. آنها مارمولکهای غولپیکر بودند
این افسانه، هم به ردهبندی دایناسورها مربوط است، هم به ظاهر آنها. گفتیم که دایناسورها صفتهای خاص خودشان را داشتند و مثلا همانطور که لاکپشتها با مارمولکها فرق دارند و نمیتوانیم بگوییم لاکپشت نوعی مارمولک است، دایناسورها هم مارمولک نبودهاند و نیستند. سالها پیش که اطلاعات ما درباره دایناسورها کمتر بود، تمایز ظاهری دایناسورها و مارمولکها محدود به شیوه حرکت آنها بود. شکم مارمولکها موقع خزیدن روی زمین کشیده میشود، چون پای مارمولکها عمود بر دو طرف بدن و موازی سطح زمین قرار میگیرد، اما دایناسورها با پاهایی عمود بر زمین که یادآور پاهای پرندگان و پستانداران است، راه میرفتهاند. به علاوه خیلی از دایناسورها روی دو پا راه میرفتند. دو پا بودن پرندگان امروزی میراثی است که از نیای مشترکشان با بقیه دایناسورها دارند. اما کشفهای اخیر نشان داده است صفت مهم دیگری هم میان ظاهر دایناسورها و بقیه خزندگان تمایز ایجاد میکند: داشتن پر. در شمارههای پیشین مکرر درباره فرگشت و تنوع پر در دایناسورها نوشتهایم. بنابراین به ذکر همین نکته بسنده میکنیم که تمام دایناسورها از نیاکانی پردار فرگشت یافتهاند و همه آنها کمابیش پردار بودهاند و البته تنوع ظاهری پرهای دایناسورها خیلی بیشتر از بازماندگان امروزی آنها بوده است. مثلا در آن زمان برخی دایناسورها پرهایی روبانمانند، تیغمانند و خارمانند داشتهاند و حتی برخی پرهایی داشتهاند که در پایه شبیه فلسهای پای پرندگان بودند ولی در رأس، رشتهرشته میشدند.
۳. آنها محکوم به انقراض بودند
خطا و جفای بزرگی که مدتها در حق دایناسورها روا داشتهاند، همین فرض غلط است که آنها موجوداتی ابتدایی، غیر قابل فرگشت و محکوم به انقراض بودهاند اما اگر به تنوع و پیچیدگی انواع دایناسورها دقت کنیم، متوجه میشویم آنها تنوع اکولوژیکی بسیار غنیتری از پستانداران داشتهاند و فرگشت بسیاری از گروههای دیگر جانداران، از جمله گیاهان گلدار، وابسته به فرگشت دایناسورها بوده است. دایناسورهای گیاهخوار تنها خزندگانی هستند که مثل پستانداران میتوانستند غذای خود را درون دهان و با استفاده از دندانهایشان بجوند. تنوع شکل و اندازه و ظاهر دایناسورها هم بسیار بیشتر از پستانداران بوده است. در حقیقت آنها به سازوکارهایی بسیار پیشرفته برای بقا رسیده بودند که مشابه آن هرگز در پستانداران دیده نشده است. دوران دایناسورها از نظر تنوع زیستی، اوج تاریخ حیات زمین بوده است و اگر بدبیاری ۶۶میلیون سال پیش، یعنی برخورد آن شهابسنگ بدشگون رخ نمیداد، اکنون به جای پنجهزار گونه پستاندار، پنجاههزار گونه دایناسور روی کره زمین زندگی میکرد. حتی با وجود انقراض بخش بزرگی از تنوع زیستی دایناسورها، همین الان هم حدود ۹۵۰۰گونه دایناسور زنده (پرنده) روی زمین زندگی میکند، یعنی تنوع زیستی آنها دو برابر پستانداران است. از همه جالبتر، ما تازه متوجه شدهایم خیلی از صفاتی که پیشتر مختص پستانداران شناخته میشد (کاربرد زبان، ساخت ابزار، هوش زیاد) در پرندگانی مثل کلاغها و طوطیها هم دیده میشود و مغز ظاهرا کوچک این دایناسورهای زنده حتی بیش از مغز میمونها، نورون و اتصال عصبی دارد.
۴. آنها منقرض شدند
فرض کنید ۵۰میلیون سال دیگر نسل اسبها، فیلها، گوشتخواران، نهنگها، تنبلها، کانگوروها و بقیه گروههای پستانداران منقرض شده باشد و فقط گونههایی از خفاشها، نمایندگان پستانداران در آن دوره باشند. در این صورت آیا درست است که بگوییم رده پستانداران در آن زمان منقرض شده است؟ مسلما نه! تا وقتی حتی یک گونه از پستانداران روی زمین باقی مانده باشد، نمیتوانیم بگوییم رده پستانداران منقرض شده است. وقتی یک گروه منقرض میشود که همه اعضایش از میان رفته باشند و نسل هیچ نمایندهای از آن به جا نمانده باشد. در مورد دایناسورها هم دقیقا همین وضعیت وجود دارد. اغلب زیرگروههای آنها منقرض شدهاند، اما نسل دایناسورها هنوز باقی است، چون یک گروه از آنها از انقراض جان به در برده و تا امروز روی زمین باقی مانده است؛ بنابراین عبارت «انقراض دایناسورها» کاملا نادرست است و باید از عبارت «انقراض پایان دوره کرتاسه» یا «انقراض گروههایی از دایناسورها و جانوران دیگر» استفاده کرد. اگر هم بگوییم «دایناسورها منقرض نشدهاند»، بیهیچ استعاره و کنایهای کاملا درست و علمی سخن گفتهایم.
۵. آنها خونسرد بودند
نخستین باری که به فکر برخی دانشمندان رسید دایناسورها باید خونگرم بوده باشند، وقتی بود که آنها را با پرندگان مقایسه کردند. این مقایسه و مطرح کردن رابطه خویشاوندی میان پرندهها و دایناسورها به سده نوزدهم بازمیگردد اما تا نیمه دوم سده بیستم میلادی به گفتمان غالب در میان دیرینهشناسان تبدیل نشده بود. اما از دهه ۷۰ میلادی (۱۳۵۰) مقالات و پژوهشهای بیشماری منتشر شدند که با شواهدی غیر قابل انکار نشان میداد دایناسورها خونگرم بودهاند. بافتشناسی استخوان دایناسورها، بررسی اکوسیستمهای آن دوران، نسبت اندک تعداد شکارچیها به گیاهخواران، بررسی آناتومی و ساختار بدن دایناسورها، مقایسه رفتار دایناسورها با جانوران عصر حاضر و از همه مهمتر بررسی ایزوتوپی مقدار اکسیژن در بافتهای دایناسورها نشان میدهد آنها سوختوسازی مشابه پستانداران و پرندگان امروزی داشتهاند. بنابراین نهتنها دو پا بودن و پردار بودن، جزء میراث دایناسوری پرندههاست، که سوختوساز خونگرم یکی دیگر از ویژگیهایی است که پیش از پرندگان، در بقیه دایناسورها هم وجود داشته است. با توجه به این که بقیه خزندگان شناختهشده امروزی خونسرد هستند، یعنی سوختوساز پایینی دارند، طبیعیاست که فکر کنیم خونگرم بودن دایناسورها و پستانداران کاملا جدا از هم فرگشت یافته است و نیای مشترک این دو گروه (که در حقیقت نیای مشترک خزندگان و پستانداران است)، موجودی خونسرد بوده است. اما جالب است که برخی پژوهشهای اخیر نشان میدهد نیای مشترک خزندگان و پستانداران خونگرم بوده است و این مارمولکها، مارها، لاکپشتها و تمساحهای امروزی هستند که به طور ثانویه سوختوسازی پایین و به اصطلاح خونسرد پیدا کردهاند. این احتمال به خصوص درباره تمساحها بسیار جدی است، چون تمساحهای اولیه، مثل دایناسورها دو پا، دونده و حتی شاید پردار بودهاند؛ به ویژه این که پروتئین سازنده فلس تمساح که «کراتین بتا» نامیده میشود، با کراتین پوست مارمولکها و مارها تفاوت دارد، ولی کاملا با کراتین بتا در پر پرندگان یکسان است.
۶. هر خزندهای دایناسور بوده
برای اغلب کسانی که سروکاری با علم جدی ندارند، هر موجود ماقبل تاریخ، از جمله کرگدنهای پشمالو، اسبهای اولیه پنجانگشتی و سهانگشتی، دوزیستان باستانی، ماهیهای قدیمی و همه خزندگان دوران دایناسورها، تحت عنوان کلی «دایناسور» شناخته میشوند. برای این افراد «دایناسور» مترادف «جانور قدیمی» و «جانور منقرض شده» است. این اشتباهی است که گاهی به عنوان خطای مصطلح حتی از دهان برخی دانشگاهیها هم میشنویم، ولی قابل اغماض نیست. اطلاق عنوان «دایناسور» به حیواناتی که دایناسور نیستند، مثل این است که به همه ماهیها بگوییم کوسه یا به همه چهارپایان سُمدار بگوییم اسب. اینجا سوال مهمی پیش میآید که پس «دایناسورها چیستند و چه طور تعریف میشوند؟» از اولین روزی که این کلمه از سوی «ریچارد اوون» (Richard Owen)، دیرینهشناس و جانورشناس سده نوزدهم میلادی در انگلیس ابداع شد، برای نامیدن گروه خاصی از خزندگان سنگواره که در آن زمان تعداد بسیار کمی از آنها شناخته شده بودند، به کار رفت. به مرور با کشف نمونههای بیشتر، دانش ما درباره دایناسورها دقیقتر شد. امروزه این گروه را شامل انواع بسیار متنوعی از خزندگان دوپا و چهارپا میدانیم که همگی از نیای مشترکی فرگشت یافتهاند و صفتهای مشترکی از این نیای مشترک به ارث بردهاند. صفتهای متمایزکننده دایناسورها از بقیه خزندگان اغلب به آناتومی دستگاه حرکتی آنها مربوط است، از جمله عمود بودن پاها زیر بدن و تعداد بسیار زیاد صفات آناتومیک دیگر که در همه دایناسورها دیده میشود ولی در هیچ گروه دیگری از خزندگان دیگر وجود ندارند. به این ترتیب مارمولکها، تمساحها، لاکپشتها، انواع خزندگان آبزی منقرضشده، خزندگان پروازگر (تروسورها) و بسیاری از حیوانات منقرض شده دیگر که صفات مشترک دایناسورها را ندارند، نمیتوانند از نسل آخرین نیای مشترک دایناسورها باشند، پس دایناسور نیستند. در عوض پرندهها که هم صفات آناتومیک مشترک دایناسورها را دارند و هم از نسل دایناسورها فرگشت یافتهاند، جزء دایناسورها ردهبندی میشوند.
۷. آنها والدین خوبی نبودند
همه میدانیم که پرندههای امروزی مثل پستانداران به خوبی از زادههای خود مراقبت میکنند. این رفتار البته مختص پرندگان و پستانداران نیست اما در گروههای دیگر جانوران بسیار نادر است، چون به سطح کمینهای از توانایی مغزی و البته سوختوساز نسبتا بالا نیاز دارد. اگر کمی دقیقتر به تنوع رفتار مراقبت والدینی در مهرهداران نگاه کنیم، میبینیم که تمساحهای امروزی هم به خوبی از تخمها و بچههای خود مراقبت میکنند. بنابراین تعجبی ندارد اگر بگوییم دایناسورها هم که بیش از تمساحها با پرندگان قرابت دارند، از جوجههای خود مراقبت میکردهاند. شواهد متعددی برای این رفتار دایناسورها وجود دارد، از جمله سنگوارههایی از دایناسورهای خوابیده روی تخمهایشان و لانههایی که مثل لانه پرندگان امروزی ساخته شدهاند و تخمهای دایناسورها که به دقت و مرتب گرداگرد لانه چیده شدهاند تا حیوان برود و روی آنها بخوابد. سنگوارههای متعددی هم وجود دارند که نشان میدهد رفتار لانهسازی در بسیاری از دایناسورهای گیاهخوار شبیه دستههای امروزی پرندگان، به صورت جمعی بوده است و دایناسورها همزمان با هم و در مجاورت هم، لانه درست و از جوجههای خود مراقبت میکردند. البته همه دایناسورها نمیتوانستند مثل پرندهها روی تخمهای خود بخوابند. برخی از آنها که وزن سنگینتری داشتند، مثل نوعی پرنده بوقلمونمانند امروز به نام «مگاپود» و هم مثل تمساحها، تخمهای خود را زیر خاشاک در حال تجزیه مخفی میکردند تا جنین با گرمای تخمیر برگها رشد کند، اما حتی در این دایناسورها هم رفتار گلهای و مراقبت والدینی گروهی وجود داشته است و جوجهها از ابتدا در کنار هم زندگی را شروع میکردند و وقتی به جثهای میرسیدند که زیر دست و پا له نشوند، وارد گله میشدند.
۸. آنها پیش از پستانداران روی زمین بودند
این افسانه نادرست ناشی از این باور نادقیق است که دایناسورها موجوداتی قدیمی بودند. واقعیت این است که دایناسورها و پستانداران تقریبا همزمان روی زمین فرگشت یافتند و اگر خویشاوندان مودار و پستاندارمانندی را که نیای نخستین پستانداران حقیقی بودند، در نظر بگیریم، باید گفت سابقه پستانداران حتی از دایناسورها هم بیشتر است؛ آن هم در حد چند ده میلیون سال. تنها دلیلی که منجر به برتری دایناسورها نسبت به پستانداران در دوران مزوزوئیک (۲۵۲ تا ۶۶ میلیون سال پیش) شد، برتری نسبی دایناسورها در سوختوساز، آناتومی، تنوع زیستی و سازوکارهای بقا بود. واقعیت این است که دایناسورها از تمام گروههای دیگر مهرهداران متنوعتر و بهینهتر بودند و به همین خاطر به حاکمان بلامنازع زمین طی دورانی صدوهشتادمیلیونساله تبدیل شدند. در مقابل، پستانداران تنها پس از انقراض دایناسورهای بزرگجثه فرصت پیدا کردند متنوع شوند و تنها ۶۶ میلیون سال است که این موقعیت را به دست آوردهاند. در تمام آن ۱۸۰ میلیون سال نخستی که پستانداران زیر سایه دایناسورها زندگی میکردند، بیشترین تنوع پستانداران در حد چند نوع موشه حشرهخوار کیسهدار و تخمگذار بود که تنها شبها جرات داشتند از لانه خود بیرون بیایند و گشتی در اطراف لانه بزنند. به همین دلیل است که هنوز هم بیشتر پستانداران حشرهخوار، شبزی و کوررنگ هستند.
۹ .همه آنها غولپیکر بودند
درست است که بزرگترین جانوران تاریخ زمین جزء دایناسورها هستند اما این به معنی غولآسا بودن همه دایناسورها نیست. اغلب دایناسورها جثههایی به اندازه گربه تا گوسفند داشتند. برخی از آنها حتی کوچکتر بودند و معدودی هم بزرگتر. آنها هم مثل پستانداران امروزی دچار محدودیتهای فیزیکی و زیستی بودند. بزرگشدن جثه بدن فایدههای زیادی دارد، مثلا میتواند باعث صرفهجویی در مصرف و جذب انرژی و دفاع شود... اما جانوران نمیتوانند هر چقدر میخواهند غولپیکر شوند. محدودیتهای فیزیکی ناشی از وزن باعث میشود زندگی برای جانوران غولآسا از جهاتی مشکل شود. از آن جا که شرایط فیزیکی محیط از قبیل جاذبه و غلظت جو زمین همیشه تقریبا ثابت بوده است و ساختار آناتومی دایناسورها و پستانداران هم شباهتهای بنیادی دارد، اساسا نباید جثه بزرگترین دایناسورها و پستانداران چندان متفاوت بوده باشد. بزرگترین پستانداران تاریخ قامت پنجمتری و وزنی حدود ۲۰ تن داشتهاند. بیشتر دایناسورهای غولآسا هم، جثه و وزنی در همین حدود داشتند، به جز یک گروه استثنایی. «سوروپود»ها، دایناسورهایی چهارپا با گردن و دم دراز و طول بعضا ۳۰ متری بودند اما سوروپودها ویژگی جالبی داشتند که جرم حجمی بدنشان را به شدت کاهش میداد: آنها مثل پرندههای امروزی، بدنی پر از کیسههای هوایی بزرگ داشتند که درون شکم و حتی مهرههای پشت و دم و گردن آنها را هم پر کرده بود. این کیسههای هوایی باعث میشد چگالی بدن این دایناسورها بسیار کمتر از دایناسورهای گیاهخوار دیگر شود. بدون این کیسهها، وزن بدن دایناسوری ۳۰ متری باید حدود ۱۰۰ تن باشد اما وزن سنگینترین آنها ۳۰ تن بوده و این وزن برای جانوری با جثه ۳۰ متری، کاملا قابل تحمل خواهد بود.
ایسنا
ویدیو/ گریه و بی تابی هیات دولت در مراسم استقبال از پیکر شهدای خدمت
اولین تصویر از بازگشت تلخ رئیسجمهور از آخرین سفر استانی
عکس/ جای خالی رئیسجمهور در هواپیمای اختصاصی دولت
عکسی از علی لاریجانی در مراسم افتتاحیه مجلس ششم خبرگان رهبری
جای خالی شهید رئیسی، خادم الرضا در مجلس خبرگان/ عکس
عکس/ وداع آیتالله علمالهدی باپیکر شهید رئیسی
تصاویری از پیکرهای شهید رئیسی، شهید آلهاشم و شهید رحمتی
عکسی که قالیباف بعد از شهادت سید ابراهیم رئیسی منتشر کرد
کادر پرواز بالگرد رئیسجمهور در کنار یکدیگر/ عکس
آخرین تصاویر از بالگرد رییسجمهور
هشدار سالخوردگی جمعیت در دیوارنگاره میدان انقلاب
دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر؛ ایران حرم است
بازار گرم جراحیهای زیبایی در واحدهای اجارهای!
فراجا اعلام کرد: بازداشت پلیس متخلف
ویدیویی از بازدید رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب
تلآویو سقوط کرد؛ درباره رمانی که تصویر مشاهده آن توسط رهبر انقلاب در نمایشگاه کتاب منتشر شد
ابراهیم رئیسی کجا رأی داد؟ / عکسی متفاوت از احمد جنتی پای صندوق رأی
عکسی از هدیه ویژه رهبر انقلاب به یک غرفه دار در نمایشگاه کتاب
قالیباف در کدام حوزه انتخابیه رأی داد؟ +عکس
تصاویری از رأی دادن سیدحسن خمینی در حسینیه جماران
تصاویر/ دیدار اعضای تیم ملی فوتسال با رهبر انقلاب
ویدیو/ پوتین و پنج دوره ریاست جمهوری
رونمایی از دیوارنگاره دخترانه میدان ولیعصر(عج)
مهم ترین ضعف فرودگاه امامخمینی(ره)+ تصاویر
10 مکانی که نیاز دارید به محض بازنشستگی به آنها سفر کنید + تصاویر
عکسی از تیپ خاص اسحاق جهانگیری در طبیعت
هادی چوپان از باشگاهش رونمایی کرد/ عکس
اولین تصویر منتشر شده از پیکر نیکاشاکرمی
مراسم ترحیم یکی از تجار در کاشان/حمله به غذای عزا!
اولین عکس بدون چشم بند از ضارب مردم در اتوبوس
عکس/ مالک استقلال در خانه کشتی رؤیت شد
عکس/ سورپرایز رونالدو برای یک هوادار خاص
عکس/کاشت نهال در پاکستان توسط رئیسی
ملاقات هادی چوپان با یک پرسپولیسی سرشناس+عکس
عکس/ اقامه نماز جماعت ظهر و عصر به امامت حضرت آیتالله خامنهای
عکس/ دیدار فرماندهان نیروهای مسلح با رهبر انقلاب
ویدیو طنز/تصاویر لحظه درگیری پدافند با ریز پرنده رژیم صهیونیستی
فیلم/تصویری دیده نشده از حمله نا موفق ریز پرنده ها به تاسیسات اصفهان
عکس/ تمسخر رژیم صهیونیستی توسط کاربران عرب در حاشیه حادثه اصفهان
طنز/ اولین عکس از محل برخورد موشک به پایگاه هشتم شکاری اصفهان
توده ۱۸ کیلویی از بدن یک بانوی بهشهری خارج شد
ویدیو/ زورگیران موش شدند
دیوارنگاره میدان ولیعصر؛ اسرائیل از خانه عنکبوت سست تر است
عکس/ پوستر رسانه KHAMENEI.IR در پی پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
بازدید قلعهنویی از باشگاه آلانیا اسپور ترکیه + عکس
دیدار نابغه کشتی جهان با عبدالرشید سعداللهیف در مدینه+عکس
عکس/ اسبسواری دختر ۶ ماهه سردار آزمون
قاب عکسی آخرالزمانی از شهر خانیونس پس از خروج نیروهای اسرائیل از آن!
عکس/ پیام تبریک رونالدو به مسلمانان
حضور بن سلمان در نماز عیدفطر/عکس
نخستین تصویر از هلال عید فطر / عکس
ویدیو/ زورگیری در اتوبان صدر تهران
اولین عکس از همسر رضا داوودنژاد در مراسم خاکسپاری
عکس/ حضور رئیس قوه قضائیه در راهپیمایی روز قدس
عکس/حضور رئیس مجلس در راهپیمایی بزرگ روز قدس
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
تصویر/ کودک بلوچ که در حملات تروریستی گروهک جیشالعدل مجروح شد
تصویر ۲ تروریست به هلاکت رسیده در چابهار
اولین تصاویر از شهدای حادثه تروریستی چابهار
گزارش تصویری/ شب قدر متفاوت در جزیره کیش
عکس/ انگشتر اهدایی آستان قدس به شهید زاهدی
تصویری دیده نشده از شهید زاهدی در سال ۱۳۷۵ | دو سردار شهید در یک قاب
تصاویری از ۷ مستشار نظامی شهید شده در حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه
تصاویری از پسر آیت الله هاشمی رفسنجانی و سیداحمد خمینی در مراسم شب قدر
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
جزئیات سقف بودجه تیمهای لیگ برتری؛۳۲۵ میلیارد+آپشن فراوان!
نوبت دوم کنکور ۲۱ و ۲۲ تیر برگزار میشود
قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۳/۰۳/۰۱
دلار مبادلهای ثابت ماند/ یورو رشد کرد
برنامه لیگ ملتهای والیبال ۲۰۲۴
زری خوشکام درگذشت
حضور ۵۹ کشور در مسابقات کشتی المپیک/ پیشتازی آمریکاییها در کسب سهمیهها
اعلام شرایط فروش و پیش فروش یک خودروی پرطرفدار ایران خودرو
۴ تکواندوکار ایران در فینال قهرمانی آسیا/ زندی برنز گرفت
ترمز طلا کشیده شد/ قیمت جدید طلا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳
اولین جاسوس بعد از انقلاب اسلامی جاسوس کدام کشور بود؟ + جزئیات
دلار مبادلهای ثابت ماند/ یورو رشد کرد
امتحانات نهایی دیگر توسط آموزش و پرورش برگزار نمیشود
شاهین اتومات امروز ۲۶ اردیبهشت چند؟ + جدول قیمت
اسامی تمام کشتیگیران آزاد برنده سهمیه المپیک؛ ایران با ۵ ستاره در پاریس
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۲۶ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ طلا و سکه جهشی شد
جزییات جدید درباره تعطیلی شنبهها/ کدام ارگانها مشمول تعطیلی شنبهها نمیشوند؟
روند قیمت طلا و سکه در بازار؛ سکه چند شد؟ | جدول قیمت انواع سکه و طلای ۱۸ عیار را ببینید
جزئیات آتشسوزی در ریلباس هشتگرد ـ تهران
قیمت طلا ۱۸ عیار امروز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳
تشکیل پرونده قضایی فساد مالی در یکی از باشگاههای کرمانی/ مسئولان سابق تحت تعقیب هستند
واکنش الناز شاکردوست به جنایات اسرائیل
کارمندان دولت بخوانند/ مصوبه جدید مجلس درباره کاهش ساعت کاری کارمندان + جزییات
نه خیانتی در کار بود نه هیچچیز دیگر، خسته شد صبر ما / رفاقت تا همیشه پابرجاست
کسب اولین مدال تاریخ ترامپولین ایران در آسیا
دو خبر خوب برای نکونام و استقلالی ها
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تعطیلی پنجشنبهها مخالفت کردند/ شنبه ها تعطیل میشود/ موافقت مجلس با تعطیلی روزهای شنبه
طلا دوباره اوج گرفت/ قیمت جدید طلا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۲۴ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ سکه به کانال ۳۰ میلیون تومان نزدیک ش
حکم قطعی پرونده حادثه فوت ۶ کارگر معدن رزمجاه طزره دامغان صادر شد
آخرین وضعیت طرح کالابرگ فجرانه/ تمدید طرح فجرانه در دستور کار قرار گرفت؟
حضور سفیر جدید چین در ایران/ چانگهوآ؛ سفیر جدید چین در عربستان
دورتموند با پیروزی مقابل پاریس فینالیست شد؛ طلسم تیرکها نفس امباپه و یارانش را گرفت
اینفوگرافیک/ ترکیب نهایی حوزه انتخابیه تهران، ری و شمیرانات در مجلس دوازدهم
حادثه عجیب برای فرزند مربی استقلال و از حال رفتن چند بازیکن
طلا دوباره اوج گرفت/ قیمت جدید طلا ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳
هواشناسی ایران۱۴۰۳/۰۲/۲۲؛هشدار ورود سامانه بارشی به کشور
ثبتنام کلاس اولیها شروع شد / دانشآموزان اتباع خارجی چه میشوند؟
جزئیات پرداخت وام ۴۰ تا ۳۰۰ میلیون تومانی ودیعه مسکن/ وام ۳۰۰ میلیون تومانی به چه کسانی تعلق می گیرد؟
چه کسانی میتواند در مرحله دوم دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی رأی بدهند؟
مدارس استان تهران فردا تعطیل است؟
تغییر نام استقلال به «استقلال خلیج فارس» منتفی شد
حراج بعدی شمش طلا فردا برگزار میشود
جزئیات مالیات بر عایدی سرمایه برای طلا، مسکن و خودرو اعلام شد/ تنفس ۳ ساله برای دریافت
شهردار مرند بازداشت شد
واکنش چمران به ودیعه میلیاردی به برخی مدیران شهرداری تهران
اعلام زمان قطعی پخش فصل سوم «زخم کاری»
مسابقات کشتی گزینشی المپیک به ایستگاه پایانی رسید/ رزرو بلیت پاریس در استانبول
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۱۶ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ ریزش شدید قیمتها در بازار
اولین خرید فصل جدید استقلال مشخص شد؛ فوق ستارهای با لهجه اسپانیایی
ترکیب تیم ملی والیبال ایران کامل شد
قیمت قطعی و علی الحساب خودروهای برقی وارداتی اعلام شد/ چه کسانی می توانند ثبت نام کنند؟
نرخ شهریه مدارس غیردولتی چه زمانی اعلام می شود؟/ امکان کاهش شهریه برخی مدارس
همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری از خردادماه سال جاری
پایان دوران حرفهای جادوگر؛ تیلور سرمربی تیم کشتی اوکلاهاما شد
قیمت طلا، سکه و ارز امروز ۱۸ اردیبهشتماه ۱۴۰۳/ کمر قیمتها شکست
چگونه ویجتهای پیشفرض ویندوز ۱۱ را حذف کنیم؟
چگونه مخاطبان را از آیفون به اندروید منتقل کنیم؟
بهترین زمان برای مسواک زدن / چند بار در روز مسواک بزنیم؟
قیمت روز ارزهای مبادلهای/ دلار ثابت ماند
اینفوگرافیک/ پرترددترین فرودگاههای جهان در سال ۲۰۲۴ کدامند؟
فهرست کاندیداهای مورد حمایت جامعه اسلامی مهندسین اعلام شد
صعود قیمت خودورهای داخلی و خارجی در بازار؛ این خودروی داخلی رکورد رشد قیمت را زد / جدول قیمت ها
دلار مبادلهای ثابت ماند/ یورو رشد کرد
خبری مهم برای متقاضیان خودروهای خارجی/ زمان دقیق عرضه خودروهای برقی اعلام شد + جزییات
اختیارات «خطیر» در استقلال محدود شد/ نماینده هلدینگ همه کاره شد
تجویز داروی خارج از فهرست کشوری ممنوع است
کدام کشورها بیشترین تعداد میلیاردرهای جهان را دارند؟ + اینفوگرافیک
۵ بازیکن پرسپولیس در مسیر جدایی! / ۵۴۰دقیقه آخر؟
تراکتور - استقلال؛ دژاوو یا طلسمشکنی؟
قیمت روز ارزهای مبادلهای/ دلار کاهشی شد
قیمت طلا، قیمت دلار، قیمت سکه و قیمت ارز ۱۴۰۳/۰۲/۰۹
این حسابهای بانکی مشمول مالیات میشوند/ اعلام جزییات دریافت مالیات از تراکنشهای بانکی
آغاز ثبتنام کلاس اولیها از ۱۹ اردیبهشت
اینفوگرافیک/ دور دوم انتخابات مجلس در یک نگاه
زمان اجرای طرح ترافیک تهران
اینفوگرافیک/ همه دستگاههایی که درباره حجاب وظیفه دارند
روایت امیرعبداللهیان از حال و هوای سفر رئیسی به پاکستان و سریلانکا
اینفوگرافیک/ ابرپروژه سد و نیروگاه "اومااویا" نمونه توان صنعت فنی و مهندسی کشور
آغاز مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی با نبرد تکراری مس و پیکان
ورق در بازار خودرو برگشت؛ قیمتها صعودی شد/ آخرین قیمت پژو، سمند، ساینا، شاهین، دنا و تارا + جدول
رژلبها حاوی فلزات سنگین و مواد سمی هستند
شوک به گرایی؛ حذف کاپیتان کشتی از المپیک!
نقش متفاوت لیلا حاتمی در یک فیلم آمریکایی
مصوبه جدید مجلس درباره مالیات بر عایدی سرمایه | چه داراییهایی شامل این نوع از مالیات میشوند؟
ادای احترام آیتالله رئیسی به اقبال لاهوری
پیشبینی وضعیت هوا طی روزهای آینده/ کدام استانها بارانی میشوند؟
جزئیات ثبت سفارش کتابهای درسی اعلام شد
لیست نهایی تیم ملی والیبال ایران با غیبت دو فوقستاره
حذف «زوج و فرد» در طرح جدید ترافیک پایتخت/ بهروز رسانی طرح ترافیک در نیمه اول امسال
ایران با ۳۱ سهمیه المپیک در مسیر پاریس/ ۷ رشته همچنان در انتظار
قیمت سکه و طلا در ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳
جزئیات تعرفه خدمات دارویی ۱۴۰۳ اعلام شد
کدام کشورها در کشتی فرنگی آسیا سهمیه گرفتند؟
روند نزولی بازار ارز ادامه دارد/ افزایش نرخ ارز در بحرانهای سیاسی، ناپایدار و موقتی است
تکلیف شهریه مدارس غیردولتی مشخص شد/ بالاترین شهریه ۶۵ میلیون تومان
خبر شوکه کننده درباره ترانه علیدوستی | مادر: برایش دعا کنید
واکنش عجیب آقای «جدی میفرمایید» به شکست تیلور
ستاره گلزن سابق استقلال قرمزپوش شد
این خودرو رکورددار افزایش قیمت در بازار خودروهای داخلی شد؛ ساینا، شاهین، سمند، ام وی ام و فونیکس چقدر قیمت خورد؟ | جدول قیمت ها
پرداخت با تلفن همراه بدون کارت بانکی چگونه است؟
کدام سلاح و مهمات قاچاق به نفع دولت مصادره میشود؟ + جزئیات
این اسلحه ها و مهمات به نفع دولت ضبط میشوند +اینفوگرافیک
انتقاد تند و تیز به شوخیهای سریال نون خ ۵
آغاز اعزام ایرانیها به عمره پس از ۹ سال
سلطان کوکائین دستگیر شد
اسم پدر و مادر از کارت ملی حذف میشود؟
جزئیات مذاکرات اوسمار و پرسپولیس/ مربی برزیلی چراغ سبز نشان داد
هدف نتانیاهو از حمله به رفح چیست؟
پاسخ مثبت بازیکن پرسپولیس به پیشنهاد میلیون دلاری
حمله جعلی با عکس جعلی!
برخی مسئولان به دلیل کارهای بیقاعده در حوزه حجاب تذکر دریافت کردهاند/ کارهای بی قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد
پرویز داوودی معاون اول دولت اول احمدینژاد درگذشت
درج نام مادر روی کارت ملی منتفی شد؟
کدام خودروها مشمول مالیات شدند؟
جام عجیب به لژیونر ایران رسید/ سوپرشیلد بالای سر رفت! + عکس
اینفوگرافیک/ از پایگاه هوایی «نواتیم» چه میدانید؟
شگفتانگیزان لیگ برتر والیبال؛ موهایی که سپید شد
زورگیران اتوبان صدر دستگیر شدند
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
مالکان استقلال و پرسپولیس مشخص شدند
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید از اردیبهشت ماه
چمران: خطر زلزله بیخ گوشمان است
کامران قاسمپور رقیب حسن یزدانی برای المپیک پاریس شد؛ جنگ گلادیاتورها!
ماجرای تنبیه بدنی یک دانش آموز در سیستان و بلوچستان چه بود؟
صفحه یک روزنامه اسرائیلی/ اسرائیل و ایالات متحده در حال آماده شدن برای پاسخ ایران هستند
ماجرای فوت پرستار کرمانشاه چه بود؟
آغاز اعزام زائران عمره مفرده از سوم اردیبهشت
برنامه امتحانات نهایی خردادماه ۱۴۰۳ اعلام شد
زمان ثبتنام کلاس اولیها اعلام شد/ متولدان نیمه دوم سال هم ثبتنام میشوند؟
قیمت روز محصولات ایرانخودرو یکشنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۳
هشدار پلیس فتا نسبت به کلاهبرداری در پوشش پرداخت فطریه و کفاره
عکس/ حضور زیاد نخاله در مراسم روز قدس تهران
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
عکسی از قالیباف در مراسم وداع با شهیدان سردار زاهدی و صالحی روزبهانی
عکس/ ماشین عجیب و غریب عادل فردوسی پور
بی تفاوتی عجیب اتحادیه جهانی به ستاره های کشتی ایران در قهرمانی آسیا
سامانه بارشی در راه ایران/ آخر هفته بارانی در این استانها/ بارشها کی به تهران میرسد؟
قیمت دلار، یورو و ۴۴ ارز دیگر امروز ۱۵ فروردین /قیمت افغانی امروز چند شد؟
عسل حیدری از درخشش تیم ملی هاکی روی یخ روایت میکند/ به افتخار دختران یخی
آخرین پست اینستاگرامی رضا داوودنژاد+عکس
دوربینهای طرح ترافیک تهران با نرخ جدید روشن شد
وزارت کشور تصمیمی برای تعطیلی بوستانها در روز ۱۳ فروردین نگرفته است
حداقل حقوق ۱۴۰۳ یک کارگر چقدر است؟/ عکس
وضعیت پارک های تهران در سیزده بدر/ برنامه های همزمان روز طبعیت و شهادت حضرت علی (ع)
چرایی افزایش تعرفه اینترنت و مهم ترین تعهد اپراتورهای ارتباطی
فدراسیونی بدون رییس!
دروغ 13 مرجانه گلچین برای دیده شدن
آسمان بارانی و همراه با رعد و برق چند روزه در ۱۷ استان ایران
مذاکره با پرسپولیس انجام شد/ هافبک گلزن در آستانه توافق با سرخها
هشدار برای این استانها صادر شد/ کدام استانها روز سیزده بدر بارانی دارند؟
نگاهی به مهمترین مصوبات مجلس در سال ۱۴۰۲
اینفوگرافیک/ چه زمانی نباید خرما بخوریم؟
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز