به گزارش روزپلاس؛ الهام عابدینی در یادداشتی برای روزپلاس نوشت: سال 1386 رهبر معظم انقلاب در دیدار با مقامات آموزش و پرورش درباره مشکلات کتب درسی صحبت کردند که "در دورهی انقلاب، خیلی کارها در آموزش و پرورش انجام گرفته است؛ اما نظام آموزش و پرورش تحول پیدا نکرد. درس ها حفظی است، قدرت ابتکار را در جوان ها به وجود نمی آورد، تأمل نیست، کار متراکم و انبوه است."حالا 15 سال از آن مرداد گذشته و دوباره چند روز قبل رهبری در دیدار با مقامات آموزش و پرورش بار دیگر بر اهمیت اجرای تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش تاکید کردند. موضوع قابل تامل در این بیانات، تفکیک میان علم نافع و لاینفع است. دانش آموز باید مهارت و دروسی را آموزش ببیند که برای آینده او سرمایه ی ذهنی و عملی فراهم کند. دانش آموز باید در مدرسه نظم، قانون گرایی، همکاری اجتماعی و فعالیت های جهادی یاد بگیرد.
اما دلیل این کم توجهی به تحول در نظام آموزشی از کجا ناشی می شود؟ آیا در اهمیت اجرای چنین اصلاحاتی تردید وجود دارد یا مسیر روشن نیست؟ مطالعه موردی تجربه های کشورهای پیشرفته تر در زمینه آموزش احتمالا بتواند در سیاست گذاری های آموزشی موثر باشد؛ " مؤمن در این جهان (به همه چیز) با دیده عبرت نظر میکند."
ژاپن از جمله کشورهایی است که نظام آموزشی آن از جنبه های مختلف از جمله آموزش نظم و مقررات سرآمد است. با این وجود نظام آموزشی در این کشور بارها دچار تحولات اساسی و اصلاحات شده است. این اصلاحات از دوران پیش از میجی شروع شده و همچنان به صورت مستمر ادامه دارد.
چند هفته قبل دولت ژاپن اعلام کرد، از سال تحصیلی جدید یکی از مهمترین اصلاحات در برنامه درسی دبیرستانهای ژاپن اجرایی خواهد شد و در آن قرار است در کتب درس تاریخ به جای تمرکزِ صرف بر ژاپن، جهان محوری جایگزین شود. نکته جالب آنکه در این اصلاحیه جدید یکی از مهمترین سرفصلها معرفی تاریخ منطقه جنوب آسیا و «خاورمیانه» است.
یکی از مشکلات جدی کتب درسی ژاپن حجم زیاد مطالب حفظی است که قرار است در این اصلاحات جدید تا جای ممکن از تاریخ و اسامی کاسته شود و به جای آن به ریشهیابی حوادث تاریخی و ارتباط آنها با وقایع بعدی و سیر تحول در تاریخ پرداخته شود.
یکی از مهمترین نقاط عطف در تاریخ اصلاحات آموزشی ژاپن مربوط به وقوع سونامی 2011 برمی گردد. آن حادثه که ۱۸ هزار کشته داشت، به نیروگاه هستهای فوکوشیما آسیب زد و شهر را زیر و رو کرد، به نقطه عطفی در نظام آموزشیِ ژاپن تبدیل شد. اصلاحات آموزشی مهمی در راستای تقویتِ علوم انسانی و اجتماعی بعد از این اتفاق انجام شد.
در حالی که ما در خارج از ژاپن تصویرمان از این کشور شهروندانی بود که با وجود سونامی و بحران به پول های بیرون ریخته شده از دستگاه خودپرداز و مواد غذایی فروشگاه ها دست نمی زدند. از چنین تصویری نتیجه گرفتیم ژاپنی ها بسیار اخلاق مدار و قانون مند هستند اما رفتار کلی ژاپنی ها برای دولتمردان و سیاستگذاران این کشور زنگ هشدار بود.
زمینلرزه و سونامی بزرگ در سال 2011 نقطهعطف دیگری در تاریخ تحولات نظام آموزشی ژاپن و حرکت آن بهسمت چیزی است که بعدها به مسیر رسیدن به جامعه نسل پنجم معروف شد. دولت ژاپن اعلام کرد که کشور باید به سمت «آموزش در راستای توسعه پایدار» برود؛ چرا که این بحران نشان داد موضوعات اجتماعی، بحران¬های زیست محیطی و توان گذر از فجایع و بلایای طبیعی به اندازه ساخت و ساز و مسائل فنی و مهندسی اهمیت دارد. در همین راستا شورای مرکزی آموزش ژاپن سه راهبرد جدید را اتخاذ و به وزارت آموزش منتقل کرد:
1. یادگیری جنبه¬های اجتماعی و طبیعی بلایا،
2. ارتباط نزدیک میان رشته¬ها و تاثیر هم افزایی آن¬ها بر هم،
3. تقویت اخلاق
شورای مرکزی آموزش برنامه پنجساله¬ای (2012-2016) با عنوان «ارتقای ایمنی مدارس» تدوین کرد که براساس همین برنامه از سال 2014 واحد درسی جدیدی به برنامه درسی مدارس افزوده شد. البته هر مدرسه و هر شهری می¬توانست با توجه به نیازهای خود در برنامه تغییراتی ایجاد کند و انعطاف وجود داشت اما موضوعات زیر باید در آن گنجانده شود (شیواکو, ساکورای, & شاو, 2016):
1. فعالیت¬های داوطلبانه،
2. تاثیر بلایای طبیعی بر سلامت روان،
3. حفاظت از محیط زیست،
4. مدیریت بحران و حفظ جامعه.
با وقوع این سونامی، این پرسش برای سیاستمداران و سیاستگذاران مطرح شد که مهندسان و دانشمندان می¬توانند ساختمان¬های مقاوم¬تر بسازند اما مسئول تامین شادی و رفاه برای مردمِ زلزله¬زده چه کسی است؟ (شورای علم و فناوری ژاپن 2012).
در اینجا بود که «کمیته ارتقای علوم انسانی و علوم اجتماعی» بهعنوان مسئول پاسخ به این سوال گمارده شد. این کمیته با انتشار گزارشی بر اهمیت نقش علوم انسانی و علوم اجتماعی در حل مشکلات و چالش¬های جدید ژاپن تاکید کرد و گفت که نقش این علوم در نظام آموزشی ژاپن باید پررنگ¬تر شود.
آموزش مدرسه ابتدایی و راهنمایی در ژاپن مبتنی بر آموزش اجتماعی شخص و بهبود شخصیت کودک در حیطههای شناختی، اخلاقی و احساسی و جسمانی است. در ژاپن به دانشآموزان ابتدایی آموزش داده میشود که فرهنگ و سنتهای زادگاه و کشور خود را حفظ کند و به فرهنگهای کشورهای خارجی هم احترام بگذارد و سعی در توسعه دوستی با مردم جهان داشته باشد. دانشآموزان ابتدایی از سال سوم به بعد در فعالیتهای اجتماعی با انجمنهای شهروندان ارشد مشارکت میکنند.
هر کلاس در مدارس ابتدایی ژاپن به چندین هان (گروهها یا تیمهای که معمولا از 5 تا 6 نفر تسکیل میشوند) تقسیم میشوند و دانشآموزان در قالب این گروههای در فعالیتهای کلاسی مانند مطالعه گروهی در طول کلاسها، وظایف مربوط به تمیزکاری، فعالیتهای اجتماعی سال اول دبیرستان برای آموزش عمومی دانش آموزان در نظر گرفته می شود.
در سال دوم، دروس به دوره های آماده سازی جهت کالجها و دوره های حرفه ای تقسیم میشوند.در سومین سال، دوره های آماده سازی کالج به علوم انسانی و اجتماعی، علوم و فنی تقسیم می شود. از اینرو حتی در دبیرستانهای عمومی هم در زمان فارغ التحصیلی سه دوره وجود دارد.
دوره های حرفه ای ساعات کمتری را برای موضوعات فرهنگی می گذراند، و طبیعتا بر موضوعاتی تاکید دارند که به منظور حرفه های معینی جهت گیری شده اند.دانش آموزان به هنگام ورود به مقطع تکمیلی متوسطه ۱۵ ساله هستند و تصمیم می گیرند که دوره عمومی یا حرفه ای و یا دوره مکاتبه ای (غیر حضوری)را بگذرانند و چون این مسئله ای نیست که معلمان مسئول یا مشاوران هم بتوانند تصمیم بگیرند، مسئله دشوار ترمیشود. عواملی چون سوابق و شرایط مالی خانواده دانش آموزان مدنظر قرار می گیرد.
موضوع مهم در بررسی اصلاحات نظام آموزشی در ژاپن، تعهد به اجرای اصلاحات اساسی در مدت زمان های کوتاه است. همچنین وقتی طرحی اجرا می شود و جواب نمی گیرد به سرعت مسئولیت اشتباه را برعهده می گیرتد و آن را تغییر می دهند.
به عنوان مثال ژاپن در اواخر قرن بیستم طرحی اجرا کرد که براساس آن ساعت دروس تخصصی چون ریاضی و علوم تجربی کاهش یافت و به ساعت درسی علوم انسانی افزوده شد اما در سال های ۱۰۰۴ تا ۲۰۰۶ عملکرد دانش آموزان ژاپنی در آزمون های بین المللی چون آزمون پیزا به شدت افت کرد در نتیجه دوباره تحقیقات و مطالعات جدیددی درباره برنامه درسی صورت گرفت.
در اهمیت نظام آموزشی همین بس که پس از شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم و اشغال آن به دست آمریکا، یکی از نخستین اقدامات آمریکایی ها تغییر کامل کتب درسی و برنامه های آموزشی بود چرا که معتقد بودند بسیاری از رفتار و عقاید ملی گرایانه و حتی جنگ طلبانه آن ریشه در مطالبی دارد که در چند دهه میان دو جنگ جهانی آموخته اتد.
با نگاهی به تجربه سایر کشورها در زمینه اصلاحات آموزشی می توان به این نتیجه رسید که اولا موضوع آموزش امری ثابت نیست و دانش آموزان، مطالب مورد نیاز برای یادگیری و شرایط جامعه به شدت بر آن موثر است. بنابراین این مطالعه و نظارت برای بهینه سازی آموزش و پرورش امری مستمر باید باشد. نکته دوم آنکه مسئولیت خطا و اشتباه در تصمیم گیری و سیاستگذاری باید به سرعت برعهده گرفته شود و اصلاح شود چرا که فرآیند آموزش امزی طولانی مدت است و پیامدهای آن تا مدت ها می ماند.
*دانشجوی دکتری مطالعات بریتانیا
ویدیو طنز/تصاویر لحظه درگیری پدافند با ریز پرنده رژیم صهیونیستی
فیلم/تصویری دیده نشده از حمله نا موفق ریز پرنده ها به تاسیسات اصفهان
عکس/ تمسخر رژیم صهیونیستی توسط کاربران عرب در حاشیه حادثه اصفهان
طنز/ اولین عکس از محل برخورد موشک به پایگاه هشتم شکاری اصفهان
توده ۱۸ کیلویی از بدن یک بانوی بهشهری خارج شد
ویدیو/ زورگیران موش شدند
دیوارنگاره میدان ولیعصر؛ اسرائیل از خانه عنکبوت سست تر است
عکس/ پوستر رسانه KHAMENEI.IR در پی پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
بازدید قلعهنویی از باشگاه آلانیا اسپور ترکیه + عکس
دیدار نابغه کشتی جهان با عبدالرشید سعداللهیف در مدینه+عکس
عکس/ اسبسواری دختر ۶ ماهه سردار آزمون
قاب عکسی آخرالزمانی از شهر خانیونس پس از خروج نیروهای اسرائیل از آن!
عکس/ پیام تبریک رونالدو به مسلمانان
حضور بن سلمان در نماز عیدفطر/عکس
نخستین تصویر از هلال عید فطر / عکس
ویدیو/ زورگیری در اتوبان صدر تهران
اولین عکس از همسر رضا داوودنژاد در مراسم خاکسپاری
عکس/ حضور رئیس قوه قضائیه در راهپیمایی روز قدس
عکس/حضور رئیس مجلس در راهپیمایی بزرگ روز قدس
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
تصویر/ کودک بلوچ که در حملات تروریستی گروهک جیشالعدل مجروح شد
تصویر ۲ تروریست به هلاکت رسیده در چابهار
اولین تصاویر از شهدای حادثه تروریستی چابهار
گزارش تصویری/ شب قدر متفاوت در جزیره کیش
عکس/ انگشتر اهدایی آستان قدس به شهید زاهدی
تصویری دیده نشده از شهید زاهدی در سال ۱۳۷۵ | دو سردار شهید در یک قاب
تصاویری از ۷ مستشار نظامی شهید شده در حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه
تصاویری از پسر آیت الله هاشمی رفسنجانی و سیداحمد خمینی در مراسم شب قدر
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
روند نزولی بازار ارز ادامه دارد/ افزایش نرخ ارز در بحرانهای سیاسی، ناپایدار و موقتی است
پرداخت با تلفن همراه بدون کارت بانکی چگونه است؟
اسم پدر و مادر از کارت ملی حذف میشود؟
جزئیات مذاکرات اوسمار و پرسپولیس/ مربی برزیلی چراغ سبز نشان داد
پاسخ مثبت بازیکن پرسپولیس به پیشنهاد میلیون دلاری
حمله جعلی با عکس جعلی!
برخی مسئولان به دلیل کارهای بیقاعده در حوزه حجاب تذکر دریافت کردهاند/ کارهای بی قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد
پرویز داوودی معاون اول دولت اول احمدینژاد درگذشت
درج نام مادر روی کارت ملی منتفی شد؟
کدام خودروها مشمول مالیات شدند؟
جام عجیب به لژیونر ایران رسید/ سوپرشیلد بالای سر رفت! + عکس
اینفوگرافیک/ از پایگاه هوایی «نواتیم» چه میدانید؟
شگفتانگیزان لیگ برتر والیبال؛ موهایی که سپید شد
زورگیران اتوبان صدر دستگیر شدند
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
مالکان استقلال و پرسپولیس مشخص شدند
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید از اردیبهشت ماه
چمران: خطر زلزله بیخ گوشمان است
کامران قاسمپور رقیب حسن یزدانی برای المپیک پاریس شد؛ جنگ گلادیاتورها!
ماجرای تنبیه بدنی یک دانش آموز در سیستان و بلوچستان چه بود؟
صفحه یک روزنامه اسرائیلی/ اسرائیل و ایالات متحده در حال آماده شدن برای پاسخ ایران هستند
ماجرای فوت پرستار کرمانشاه چه بود؟
آغاز اعزام زائران عمره مفرده از سوم اردیبهشت
برنامه امتحانات نهایی خردادماه ۱۴۰۳ اعلام شد
زمان ثبتنام کلاس اولیها اعلام شد/ متولدان نیمه دوم سال هم ثبتنام میشوند؟
قیمت روز محصولات ایرانخودرو یکشنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۳
هشدار پلیس فتا نسبت به کلاهبرداری در پوشش پرداخت فطریه و کفاره
عکس/ حضور زیاد نخاله در مراسم روز قدس تهران
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
عکسی از قالیباف در مراسم وداع با شهیدان سردار زاهدی و صالحی روزبهانی
عکس/ ماشین عجیب و غریب عادل فردوسی پور
بی تفاوتی عجیب اتحادیه جهانی به ستاره های کشتی ایران در قهرمانی آسیا
سامانه بارشی در راه ایران/ آخر هفته بارانی در این استانها/ بارشها کی به تهران میرسد؟
قیمت دلار، یورو و ۴۴ ارز دیگر امروز ۱۵ فروردین /قیمت افغانی امروز چند شد؟
عسل حیدری از درخشش تیم ملی هاکی روی یخ روایت میکند/ به افتخار دختران یخی
آخرین پست اینستاگرامی رضا داوودنژاد+عکس
دوربینهای طرح ترافیک تهران با نرخ جدید روشن شد
وزارت کشور تصمیمی برای تعطیلی بوستانها در روز ۱۳ فروردین نگرفته است
حداقل حقوق ۱۴۰۳ یک کارگر چقدر است؟/ عکس
وضعیت پارک های تهران در سیزده بدر/ برنامه های همزمان روز طبعیت و شهادت حضرت علی (ع)
چرایی افزایش تعرفه اینترنت و مهم ترین تعهد اپراتورهای ارتباطی
فدراسیونی بدون رییس!
دروغ 13 مرجانه گلچین برای دیده شدن
آسمان بارانی و همراه با رعد و برق چند روزه در ۱۷ استان ایران
مذاکره با پرسپولیس انجام شد/ هافبک گلزن در آستانه توافق با سرخها
هشدار برای این استانها صادر شد/ کدام استانها روز سیزده بدر بارانی دارند؟
نگاهی به مهمترین مصوبات مجلس در سال ۱۴۰۲
اینفوگرافیک/ چه زمانی نباید خرما بخوریم؟
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
بانک صادرات ایران پشتیبان تولید و اشتغال خواهد ماند
پیام تبریک مدیرعامل شاراک به مناسبت ۲۹ اسفندماه سالروز ملی شدن صنعت نفت
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان