به گزارش روزپلاس، طبق اخبار منتشره در خبرگزاری های رسمی، مدیریت جدید سازمان صدا و سیما در اقدامی تصمیم گرفت تا فیلم سینمایی پرحاشیه مارمولک را در ایام نوروز از تلویزیون پخش کند. دست خالی رسانه ملی در تولیدات داخلی باعث شده تا با عقبگردی به دو دهه قبل فیلم مارمولک یکی از پرحاشیهترین فیلمهای سینمایی تاریخ چهل و سه ساله سینمای ایران در دوران پس از انقلاب اسلامی را به جدول پخش اضافه کند.
روایت فیلم
داستان فیلم مارمولک درباره رضا مثقالی معروف به رضا مارمولک دزد سابقه داری است که بارها دستگیر و زندانی شده اما در آخرین دستگیری، اتهام او سرقت مسلحانه است. رضا در حادثه ای مجروح و به بیمارستان خارج از زندان منتقل می شود. در آنجا لباس یک روحانی بیمار را می رباید و در لباس روحانیت موفق به فرار از زندان می شود. به یک شهر مرزی می رود تا با گذرنامه جعلی از کشور خارج شود اما به دلایلی با یک روحانی دیگر اشتباه گرفته می شود و امامت جماعت محلی را برعهده اش می گذارند.
ایده کپی
ایده اصلی این فیلم کپی از یک فیلم خارجی است. در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی (۱۹۸۹ میلادی) یعنی ۱۵سال قبل از ساخته شدن فیلم مارمولک فیلمی با نام «ما فرشته نیستیم» (We're No Angels) با بازی رابرت دنیرو و با مضمون کاملاً یکسان در آمریکا اکران گردیده بوده است.
داستان این فیلم اینگونه است که دو محکوم که از زندان فرار کردهاند، مجبور میشوند برای عبور از مرز، برای مدتی در یک شهر مرزی نقش کشیشان را بازی کنند.
عدم حمایت قطعی وزیرارشاد دولت اصلاحات از محتوای فیلم
این فیلم در فضای سیاسی و پرتنش ماههای پایانی دولت اصلاحات و باوجود مخالفتهای فراوان مراجع عظام از سوی وزارت ارشاد مجوز اکران گرفت و حتی چند روز بعد از شروع نمایش عمومی شایعاتی درباره توقیف آن منتشر شد که از سوی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی رد شد.
مسجد جامعی در گفت و گویی با روزنامه دولتی ایران در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۸۳ موضع صریحی درباره فیلم گرفت و شایعات حول توقیف فیلم را تذکیب کرد و گفت: این فیلم مجوز قانونى دارد و براى نمایش آن علاوه بر مسیر متعارف قانونى، شخصیت هاى دینى، آشنا به مسائل فرهنگى آن را دیده و تأیید کردهاند.»با این حال پس از هشت هفته نمایش فیلم، به اکران آن پایان داده شد.
اما در اظهارات وزیر وقت ارشاد اسلامی در گفت و گو با روزنامه ایران نکات قابل تاملی و چشمگیری وجود دارد. مسجدجامعی در پاسخ سؤال دیگر خبرنگار «ایران» درباره اینکه «این فیلم از نظر شما کاملاً مورد تأیید است؟» گفت: «نه، به هرحال همیشه احتمال خطا وجود دارد و این مورد نیز از چنین احتمالى دور نیست ولى باید پیام اصلى فیلم را مستقل از این نکات مورد توجه قرارداد و برخى برخوردها عملاً راه را بر معنایى مغایر با پیام و نیت اصلى سازندگان فیلم هموار کرد.»
در واقع پیام دوپهلوی مسجد جامعی نشان میدهد که فیلم از خطا بری نیست و وزیر ارشاد به نیتخوانی از سوی سازندگان بسنده کرده بود و البته خطا بودن مسیر فیلم را به درستی تائید میکند.
سایر حواشی و نیت اصلی فیلم
از دیگر حواشی فیلم میتوان به سرمایه گذاری حوزه هنری سازمان تبلیغات انقلاب اسلامی در فیلم اشاره کرد که در اولین نمایش دستور داد مبالغ کمک شده به این فیلم طی چند فقره چک به این نهاد عودت داده شود.
اما خاطره کمال تبریزی از نمایش این فیلم در نوع خود بسیار قابل توجه است. کمال تبریزی هم درباره حاشیههای اکران فیلم مارمولک، خاطرهای از پخش خصوصی آن برای اعضا شورای عالی امنیت ملی، تعریف کرده است: «زمانی که قرار شد فیلم برای اعضای شورای عالی امنیت ملی به نمایش درآید خانوادههای آنها از این ماجرا باخبر شده و گفته بودند برای دیدن فیلم آنها هم میآیند. کل سالن نمایش فیلم پر شده بود از خانوادههای اعضای شورای عالی امنیت ملی. اعضای شورا با حالت عصبی و در سکوت فیلم را میدیدند در حالی که کل سالن از صدای خنده خانوادههایشان پر شده بود.»
این خاطره دقیقا نشان میدهد ساختار مارمولک در پی ایجاد دو دیدگاه متفاوت در جامعه است.
از منظر فنی با نگاهی تطبیقی و قیاسهای استعاری بر خلاف موجهای ایجاد میتوان دریافت که فیلم در تمجید جایگاه مبلغان مذهبی نیست بلکه در مذمت آن است. الگوهای نقد استعاری به خوانشهای مختلف و حتی قرائتی ضد دین از فیلم دامن میانجامد.
تعارض با جهاد تبیین
الگوهای نقد تطبیفی مخاطب را به این سویه رهنمون میکند که هر سارقی میتواند لباس هدایتگری را بر تن کند و این خط استهزاء تعالی جایگاه مدبرانه و هدایتگری دینی را با چالشهای اساسی مواجه میکند.
مهمترین نکته در فیلم که بر روی آن تاکید میشود این است که ماموران امنیتی علی الخصوص مامورانی که لباس شخصی بر تن دارند در وجوهی سمبلیستی حافظ منافع روحانیون به شمار میآیند. البته با توجه به استفاده از کلمه روحانی باید به این نکته اشاره کرد هدف غایی محتوا نقد سیستمی و تقلیل جایگاه پر احترام مبلغان دینی در توده های مردمی نسبت به روحانیونی است که میتوانند سارق باشند و این لباس را بر تن کنند. با این پیشفرض مبلغان دینی به سارق نگرش گفتمان تودههای پایین دستی به شمار میرود، زمانی که رضا مارمولک معمم شده وارد شهر مرزی میشود.
در پی تعریف مبلغان دینی، شاکله گفتمانی معارض نظام اسلامی، بر چهارچوب محتوایی اثر سایه میافکند. چون فیلم از روی نسخه فرنگی ساخته شده و ساحت گفتمانی و انتقادی فیلمهایی از این دست در غرب تمسخر پدران روحانی است. دیدگاهی رنسانسی است تا اتصالات دینی تمثیلی متصل به رویکرد های رادیکال فرقه انکزیسیون باشد. مارمولک با توجه به استقرار حکومت دینی همان شیوه و متد را در نقد شخصیت روحانی با کالبد یک دزد را دنبال میکند تا از جزء به کل برسد و با توجه به شاخصههای دینی، آمران امنیتی تبدیل به محافظان روحانی شوند.
فیلم در لحن شخصیت زندانبان و مجریان قانون، تبدیل به ضد قهرمانان و رضا مارمولک را تبدیل به قهرمان مظلوم میکند.
توهین به مردم و تلاش برای انقطاع جامعه از مذهب
مهمترین تغییر دیدگاه رکنی در زیرلایههای فیلم دنبال میشود نقد مردم است که فاقد تشخص اجتماعی هستند و روحانی قلابی را از روحانی واقعی تشخیص نمیدهند. از دیدگاههای سمبلیستی با توجه به رهبری روحانیت در سیستم سیاسی این اثر از منظر دیدگاه تطبیقی و استعاری اشاره به انقلاب ۵۷ و تشخیص رهبران طعنهای جدی میزند.
از این منظر با مفهوم «دنبالهرو» در فیلم مواجه هستیم. کاراکتر دنبالهرو با بازی سیروس همتی جوانی که همواره قلم و خودکار به دست دارد که دائما در حال نت برداری از سخنان رضا مارمولک است از درک حقیقت عاجز هستند و در واقع «دنبالهرو» ها مورد تمسخر جدی فیلم قرار میگیرند. این فیلم با این نشانهها دائما روی این مسئله تاکید دارد که تودههایی با گرایش مذهبی در هستههای کوچک اجتماعی باید به یک انقطاع مذهبی با مبلغان دینی برسند و از طرفی جریان مذهبی کشور بویژه جوانان علاقهمند به کسوت روحانیت بیش از هر چیزی در این فیلم تمسخر و تحقیر می شوند.
با توجه به اینکه این مفهوم در فیلم جاری است، نمایش و همه گیر کردن این فیلم از رسانه ملی که یحتمل پس از پخش اول، بارها از رسانه ملی پخش خواهد، چه ارتباطی به مسئله بنیادین جهاد تبیین دارد. از این حیث نمایش فیلم مارمولک از رسانه ملی، کم اهمیتی موضوع جهاد تبیین را به شکل زاویهداری نشان میدهد. ضمن اینکه اشاره به رویکرد رهبری در خصوص مجاز بودن شوخی با افراد و ارگان ها و اشاره مستقیم ایشان در قبال این فیلم به معنای پخش آن از رسانه ملی نیست.
آنچه در فرمایشات معظم له وجود دارد و با دقت میتوان به آن اشاره کرد، نحوه مواجه با فیلم در زمان اکران است و اشاره ایشان به معنی تطهیر فیلم برای نمایش از رسانه ملی نیست.
یکی از بزرگترین اشتباهات وزارت ارشاد دوره اصلاحات، اعطای مجوز برای ساخت فیلم مارمولک است که در فضای دوگانه سینما و سیما ساخته شده است اما همچنان به دلیل نقدهای گسترده و وارد بر فیلم این اثر، نمایش عمومی آن از طریق رسانه ملی نقض گفتمان جهاد تبیین برای بی اعتبار کردن نظام است.
در جهاد تبیین باید به گزارههایی اشاره شود که اعتبار نظام تثبیت شود اما کارکرد فیلم و محتوای آن کاملا معکوس است.
نکته مهمتر این است که چرا صدا و سیما از حیث محتواسازی با بیش از چهل هزار کارمند و صد ها تهیهکننده و توان تولید به مرحلهاز ضعف در محتواسازی رسیده که محبور شده فیلمی ۲۰سال قبل ساخته شده را از رسانه ملی پخش کند؟
فیلمی با که با توجه به تاکید رهبری بر احیای جهاد تبیین، تعارضات بنیادینی با این گفتمان دارد.
ویدیو طنز/تصاویر لحظه درگیری پدافند با ریز پرنده رژیم صهیونیستی
فیلم/تصویری دیده نشده از حمله نا موفق ریز پرنده ها به تاسیسات اصفهان
عکس/ تمسخر رژیم صهیونیستی توسط کاربران عرب در حاشیه حادثه اصفهان
طنز/ اولین عکس از محل برخورد موشک به پایگاه هشتم شکاری اصفهان
توده ۱۸ کیلویی از بدن یک بانوی بهشهری خارج شد
ویدیو/ زورگیران موش شدند
دیوارنگاره میدان ولیعصر؛ اسرائیل از خانه عنکبوت سست تر است
عکس/ پوستر رسانه KHAMENEI.IR در پی پاسخ تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
بازدید قلعهنویی از باشگاه آلانیا اسپور ترکیه + عکس
دیدار نابغه کشتی جهان با عبدالرشید سعداللهیف در مدینه+عکس
عکس/ اسبسواری دختر ۶ ماهه سردار آزمون
قاب عکسی آخرالزمانی از شهر خانیونس پس از خروج نیروهای اسرائیل از آن!
عکس/ پیام تبریک رونالدو به مسلمانان
حضور بن سلمان در نماز عیدفطر/عکس
نخستین تصویر از هلال عید فطر / عکس
ویدیو/ زورگیری در اتوبان صدر تهران
اولین عکس از همسر رضا داوودنژاد در مراسم خاکسپاری
عکس/ حضور رئیس قوه قضائیه در راهپیمایی روز قدس
عکس/حضور رئیس مجلس در راهپیمایی بزرگ روز قدس
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
تصویر/ کودک بلوچ که در حملات تروریستی گروهک جیشالعدل مجروح شد
تصویر ۲ تروریست به هلاکت رسیده در چابهار
اولین تصاویر از شهدای حادثه تروریستی چابهار
گزارش تصویری/ شب قدر متفاوت در جزیره کیش
عکس/ انگشتر اهدایی آستان قدس به شهید زاهدی
تصویری دیده نشده از شهید زاهدی در سال ۱۳۷۵ | دو سردار شهید در یک قاب
تصاویری از ۷ مستشار نظامی شهید شده در حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه
تصاویری از پسر آیت الله هاشمی رفسنجانی و سیداحمد خمینی در مراسم شب قدر
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
حمله جعلی با عکس جعلی!
برخی مسئولان به دلیل کارهای بیقاعده در حوزه حجاب تذکر دریافت کردهاند/ کارهای بی قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد
پرویز داوودی معاون اول دولت اول احمدینژاد درگذشت
درج نام مادر روی کارت ملی منتفی شد؟
کدام خودروها مشمول مالیات شدند؟
جام عجیب به لژیونر ایران رسید/ سوپرشیلد بالای سر رفت! + عکس
اینفوگرافیک/ از پایگاه هوایی «نواتیم» چه میدانید؟
شگفتانگیزان لیگ برتر والیبال؛ موهایی که سپید شد
زورگیران اتوبان صدر دستگیر شدند
یک مامور انتظامی در شهرستان هیرمند به شهادت رسید/ عکس
مالکان استقلال و پرسپولیس مشخص شدند
آغاز ثبت سفارش کتابهای درسی سال تحصیلی جدید از اردیبهشت ماه
چمران: خطر زلزله بیخ گوشمان است
کامران قاسمپور رقیب حسن یزدانی برای المپیک پاریس شد؛ جنگ گلادیاتورها!
ماجرای تنبیه بدنی یک دانش آموز در سیستان و بلوچستان چه بود؟
صفحه یک روزنامه اسرائیلی/ اسرائیل و ایالات متحده در حال آماده شدن برای پاسخ ایران هستند
ماجرای فوت پرستار کرمانشاه چه بود؟
آغاز اعزام زائران عمره مفرده از سوم اردیبهشت
برنامه امتحانات نهایی خردادماه ۱۴۰۳ اعلام شد
زمان ثبتنام کلاس اولیها اعلام شد/ متولدان نیمه دوم سال هم ثبتنام میشوند؟
قیمت روز محصولات ایرانخودرو یکشنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۳
هشدار پلیس فتا نسبت به کلاهبرداری در پوشش پرداخت فطریه و کفاره
عکس/ حضور زیاد نخاله در مراسم روز قدس تهران
عکسی از ناطق نوری و سردار فلاح در راهپیمایی روز قدس تهران /وزیر احمدی نژاد هم آمد
عکس/فریاد «مرگ بر اسرائیل» فرزندان شهدای حادثۀ تروریستی ساختمان کنسولی سفارت ایران
عکسی از قالیباف در مراسم وداع با شهیدان سردار زاهدی و صالحی روزبهانی
عکس/ ماشین عجیب و غریب عادل فردوسی پور
بی تفاوتی عجیب اتحادیه جهانی به ستاره های کشتی ایران در قهرمانی آسیا
سامانه بارشی در راه ایران/ آخر هفته بارانی در این استانها/ بارشها کی به تهران میرسد؟
قیمت دلار، یورو و ۴۴ ارز دیگر امروز ۱۵ فروردین /قیمت افغانی امروز چند شد؟
عسل حیدری از درخشش تیم ملی هاکی روی یخ روایت میکند/ به افتخار دختران یخی
آخرین پست اینستاگرامی رضا داوودنژاد+عکس
دوربینهای طرح ترافیک تهران با نرخ جدید روشن شد
وزارت کشور تصمیمی برای تعطیلی بوستانها در روز ۱۳ فروردین نگرفته است
حداقل حقوق ۱۴۰۳ یک کارگر چقدر است؟/ عکس
وضعیت پارک های تهران در سیزده بدر/ برنامه های همزمان روز طبعیت و شهادت حضرت علی (ع)
چرایی افزایش تعرفه اینترنت و مهم ترین تعهد اپراتورهای ارتباطی
فدراسیونی بدون رییس!
دروغ 13 مرجانه گلچین برای دیده شدن
آسمان بارانی و همراه با رعد و برق چند روزه در ۱۷ استان ایران
مذاکره با پرسپولیس انجام شد/ هافبک گلزن در آستانه توافق با سرخها
هشدار برای این استانها صادر شد/ کدام استانها روز سیزده بدر بارانی دارند؟
نگاهی به مهمترین مصوبات مجلس در سال ۱۴۰۲
اینفوگرافیک/ چه زمانی نباید خرما بخوریم؟
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
بانک صادرات ایران پشتیبان تولید و اشتغال خواهد ماند
پیام تبریک مدیرعامل شاراک به مناسبت ۲۹ اسفندماه سالروز ملی شدن صنعت نفت
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان